တန္ရာတန္ဖိုး

ကိုယ္ဝယ္ခ်င္တဲ့ ကုမၸဏီဟာ ဘယ္ေလာက္တန္ဖိုးရွိသလည္း Investorတိုင္းသိသင့္ပါတယ္။ ကိုယ္က အဲဒီ့တန္ဖိုးအေပၚမွာ ဘယ္ႏွစ္ဆအလိုက္ေပးေနရလည္းကိုလည္း သိသင့္တယ္။ အဲဒီ့Ratioကို Price-to-Book (P/B) ratioလို့ ေခၚတယ္။

ပထမဦးဆံုး ဘယ္လိုတြက္လည္း ၾကည့္ရေအာင္။ Formulaက

              Common/Ordinary Stock Price
P/B = ------------------------------------
                        NTA per share

မေျပာရေသးတာက NTA။ NTAဆိုတာ Net Tangible Assetကို ဆိုလိုပါတယ္။ NTAကို ေသခ်ာနားလည္ဖို့ Assetနဲ့ Liabilityပိုင္းေတာ့ နည္းနည္းသိဖို့လိုတယ္။ Accounting အေျခခံရွိထားတဲ့သူဆိုရင္ Assetနဲ့ Liabilityဆိုတာေတြကို နားလည္ၿပီးသားျဖစ္လိမ့္မယ္။ Assetဆိုတာ ကိုယ္ပိုင္ဆိုင္တာ၊ ရစရာရွိတာ၊ ကိုယ့္အတြက္ Income Generatingျဖစ္ေနတဲ့ အရာေတြကို ေခၚတယ္။ Liabilityကေတာ့ ကိုယ္ကသူမ်ားကို ေပးရမယ့္အရာ၊ ကိုယ့္အိပ္ထဲကပါသြားမယ့္ ယိုေပါက္ေတြကို ေခၚပါတယ္။

...

ကုမၸဏီတစ္ခုရဲ့ Assetနဲ့ Liabilityေတြကို သိဖို့ Balance Sheetကို သိရမယ္။ Public Companyေတြဟာ သူတို့ရဲ့ Balance Sheetနဲ့ Profit & Loss(P&L) Statementေတြကို Publicကို ေဖာ္ျပဖို့ တာဝန္ရွိတယ္။ တခ်ိဳ့တိုင္းျပည္ေတြမွာ Balance Sheetကို Statement of Financial Positionလို့ေခၚၿပီး၊ Profit & Lossကိုေတာ့ Statement of Financial Performanceလို့လည္းေခၚတတ္ပါတယ္။ P&Lဟာ ကုမၸဏီရဲ့ တစ္ႏွစ္တာအတြင္း ဝင္ေငြနဲ့ စရိတ္ေတြကို အဓိကထား ေဖာ္ျပၿပီး၊ Balance Sheetကေတာ့ ကုမၸဏီရဲ့ လက္ရွိတန္ဖိုးကို ကိုယ္စားျပဳပါတယ္။

NTAရဲ့ Formulaကေတာ့

NTA = Total Assets - Intangible Assets - Preferred Stocks Value - Total Liabilities

Total Assetကေတာ့ ရွင္းတယ္။ Intangible Assetဆိုတာ ဘာမ်ိဳးေတြလည္းဆိုေတာ့ Intellectual Property၊ Trade Mark၊ Copyright၊ Brand name၊ Goodwill အစရွိတာေတြကို ေခၚတယ္။ ထုနဲ့ထည္နဲ့ မရွိတဲ့ဟာေတြ၊ Abstractေတြေပါ့။ Preferred Stock ကေတာ့ အခုရွင္းျပရင္ ပို႐ွုပ္ကုန္လိမ့္မယ္။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ VIP type Stockအမ်ိဳးအစားတစ္ခုလို့ပဲ မွတ္ထားလိုက္ပါ။ Preferred Stock Holderေတြဟာ ပိုၿပီးPriority ရွိတယ္။ သူတို့ေစ်းဟာလည္း တစ္မ်ိဳးသက္သက္ပါ။ ေန့တဓူဝ အမ်ားစုဝယ္ေရာင္းေနၾကတာေတြကို Common type(သို့)Ordinary type Stockလို့ေခၚတယ္။ ဒီေတာ့ Total Assetထဲက သူ့ကိုလည္း ဖယ္ထုတ္ဖို့လိုမယ္။ Total Liabilitiesကလည္း မခက္ပါဘူး။ အေၾကြးမွန္သမွ်နဲ့ ေပးစရာက်န္တဲ့ Taxတို့ဘာတို့ အစရွိသျဖင့္ေပါ့။

NTA per share ကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ NTAကို No. of Common/Ordinary Sharesနဲ့ စားလိုက္ရင္ NTA / share ထြက္လာပါလိမ့္မယ္။ ၿပီးေတာ့မွ Ordinary share priceကို NTA/Shareနဲ့စားမယ္ဆိုရင္ P/Bကို ရပါလိမ့္မယ္။

အေပၚမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ Accounting Jargonေတြကို တစ္မ်က္ႏွာထဲေပၚမွာ Exampleနဲ့ၾကည့္ခ်င္ရင္ http://finance.yahoo.com/q/bs?s=JPM&annual ကိုသြားပါ။ JPMorgan Chaseကို exampleအေနနဲ့ သံုးသြားပါမယ္။ Yahoo Balance Sheetက NTAကို ေအာက္ဆံုးမွာ ေတြ့ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ့ NTAဟာ Preferred Stockကို ထည့္ေပါင္းထားတာ ေတြ့ပါလိမ့္မယ္။ ဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ့္အေနနဲ့ကေတာ့ Ordinary NTAပိုစစ္ေအာင္ Preferred Stock 31.9 billionကို ဖယ္ပစ္ပါမယ္။

အခုေတာ့ လြယ္ေအာင္ သူReady တြက္ေပးထားတာေတြကို ခဏၾကည့္ရေအာင္။ ဘယ္ဘက္ျခမ္းက Menuလို Linkေတြမွာ Key Statisticsဆိုတာ Company sub-headingေအာက္မွာေတြ့လိမ့္မယ္။ ေရြးလိုက္ပါ။ Price/Book ratioဟာ အေပၚပိုင္းေလးမွာပဲ ေတြ့ႏိုင္ပါတယ္။ ၁.၂၃ဆိုတာတကယ္တမ္းေတာ့ ပိုမ်ားႏိုင္တယ္။ ဘာလို့လည္းဆိုေတာ့ Preferred Stockကို ဖယ္လိုက္ရင္ ပိုင္းေျခပိုနည္းသြားမွာမို့ပါ။

ထံုးစံအတိုင္း P/B ratioကို ဘယ္လိုTranslateလုပ္ရမလည္း သိဖို့လိုတယ္။ P/B = 1ဟာ ကိုယ္ေပးရတဲ့ေစ်းနဲ့ ကုမၸဏီကိုသာ အခုထုခြဲေရာင္းခ်(သို့)ဖ်က္သိမ္းရင္ တန္ဖိုးအျဖတ္ခံရမယ့္ေစ်း တူႏိုင္တယ္လို့ဆိုလိုတယ္။ တစ္ထက္ၾကီးရင္ေတာ့ ကုိယ္ကေစ်းပိုေပးရတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ပစၥည္းေတြရဲ့တန္ဖိုးဟာ ေပါက္ေစ်းနဲ့ အျမဲUpdateအလုပ္မခံရတတ္တာေၾကာင့္ တစ္ထက္ၾကီးမယ့္ P/Bေတြကို Generallyေတြ့တတ္တာ မဆန္းပါဘူး။

တစ္ထက္ငယ္ရင္ေတာ့ Undervalueျဖစ္ေနတယ္လို့ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ တန္ၿပီေပါ့။ တန္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ Takeover Bidရတတ္ပါတယ္။ Generally ပိုႀကီးတဲ့ ၿပိဳင္ဘက္ေတြဆီက ျဖစ္တတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ Takeover သတင္းထြက္လာရင္ အဝယ္ခံရမယ့္ ကုမၸဏီေစ်းဟာ ေဆာင့္တက္သြားတတ္ပါတယ္။ P/B ratioကို ျမွင့္တဲ့သေဘာပါ။

P/Bကို Takeoverအလုပ္ခံရႏုိင္လားဆိုၿပီး ေလ့လာတာထက္ မနက္ျဖန္ဒီကုမၸဏီပ်က္ရင္ ငါအတြက္ ဘယ္ေလာက္က်န္မလည္းသိတာေကာင္းပါတယ္။ P/Bက သိပ္မ်ားေနရင္ ကုမၸဏီပ်က္တဲ့အခါ ကိုယ့္အတြက္ ဘာမွမက်န္ဖို့ Chanceေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။

စကားမစပ္ Michael Douglas Oscarနဲ့ Golden Globeရခဲ့တဲ့ 1987က ရုပ္ရွင္ Wall St ဆိုတာ ၾကည့္ၾကည့္ပါ။ အဲဒီထဲမွာ P/Eေတြ၊ P/Bေတြကို ဘယ္လို Corporate Raiderေတြ အသံုးခ်လည္းဆိုတာ ပါပါတယ္။

Happy Investing!

Investment Psychology 101

ၿပီးခဲ့တဲ့ Postေတြမွာ Fundamental Analysisနဲ့ ပတ္သက္တာေတြ ေရးထားလို့ အခုနည္းနည္း Topicေျပာင္းလိုက္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီTopicဟာ အေရးအႀကီးဆံုးထဲမွာ ပါပါတယ္။

Investmentကို Seriouslyလုပ္မယ္ဆိုရင္ 3 M လိုပါတယ္။ အဲဒီ့ 3Mကေတာ့ Mindset, Methodsနဲ့ Managementပါ။ ဘာRatio ညာRatioအစရွိတာေတြဟာ Methodsပိုင္းမွာပါတယ္။ ဒါေတြသိရံုနဲ့ Investorေကာင္းျဖစ္မလာႏိုင္ဘူး။ Investorတကယ္ျဖစ္ခ်င္ရင္ 3Mကိုႏိုင္နင္းရပါမယ္။ ဒီPostကေတာ့ Mindsetအပိုင္းထဲ ဝင္သြားလိမ့္မယ္။

ပထမဆံုးသိရမွာက လူအမ်ားစုဟာ Investingကို Get Rich Quick Schemeလို့ထင္တတ္တယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ You got to be really a financial genius. ဒီေတာ့ ပိုၿပီးRealisticျဖစ္ႏိုင္တာကို ေျပာရရင္ အခုထလုပ္ အခုထခ်မ္းသာဖို့ မေျမာ္လင့္ပါနဲ့။ Investingဟာ အခ်ိန္ယူရပါတယ္။ ယုန္နဲ့လိပ္ပံုျပင္ဟာ ဥပမာေကာင္းတစ္ခုပါပဲ။

...

ဒုတိယက ကြ်န္ေတာ္/ကြ်န္မမွာ ဘာမွ Financial အေတြ့အႀကံဳမရွိဘူးဆိုတာပါ။ စမလုပ္သ၍ ဘာအေတြ့အႀကံဳမွ ရလာမွာမဟုတ္ဘူး။ ဒီေတာ့ ျမန္မာစကားပံုတစ္ခုကို မွီေျပာရရင္ - လက္သည္ႀကီးပဲ အားကိုးလို့ေတာ့မရ၊ ကိုယ္တိုင္ကလည္း နည္းနည္းေတာ့ညွစ္ရမယ္ :)။ ျဖည္းျဖည္းေလ့လာ၊ ျဖည္းျဖည္းApplyလုပ္သြားရင္ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ့အမွ် Self-Confidence ပိုရွိလာပါလိမ့္မယ္။

တတိယတစ္ခုကေတာ့ Reasonတစ္ေသာင္းလို့ဆိုခ်င္တယ္။ Top Reasons ေတြကို ေအာက္မွာေရးထားပါတယ္။

အခ်ိန္မရေသးလို့

မရေသးရင္ လုပ္ယူရပါမယ္။ Sacrificeလုပ္သင့္တာေတြလုပ္ၿပီး ကိုယ့္Educationအတြက္ အခ်ိန္ရေအာင္ ေဖာက္ယူရပါမယ္။ ဘယ္လိုလုပ္ရမလည္းကေတာ့ ကိုယ့္Lifestyleနဲ့ကိုယ္မို့လို့ ကြ်န္ေတာ္လည္း မေျပာတတ္ဘူး။ အဲ TVၾကည့္လြန္းရင္၊ Facebookလြန္းရင္၊ Clubသြားလြန္းရင္၊ အိပ္လြန္းရင္ နည္းနည္းေတာ့ေလွ်ာ့လို့ေတာ့ ေျပာခ်င္တယ္။

ပိုက္ဆံမရွိဘူး

ဒါကေတာ့ ဂ်ာေအးသူ့အေမရိုက္မယ့္ ျပႆနာ။ ပိုက္ဆံမရွိေတာ့ Investမလုပ္၊ Investမလုပ္ေတာ့ ရွိသင့္သေလာက္မရွိ။ ပိုက္ဆံမရွိေသးရင္ အရင္ဆံုး Spendingေလ်ွာ့ၿပီး Savingပိုလုပ္ပါ။ Investingဟာ ေငြငါးေထာင္ကေန တစ္ေသာင္းေလာက္ကေနစရင္ ေကာင္းေကာင္းလုပ္လို့ရပါတယ္။ ႏွစ္ေထာင္ေလာက္ကစလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ သိပ္မလူးလြန့္သာဘူးလို့ ေျပာခ်င္တယ္။ ငါးေထာင္ေလာက္ေတာ့ အနည္းဆံုးရေအာင္စုပါ။

အေၾကြးခ်ည္းပဲ

သိပ္မညည္းပါနဲ့။ ကြ်န္ေတာ္အပါအဝင္ Western Economyထြန္းကားတဲ့ တိုင္းၿပည္တိုင္းကလူေတြဟာ အေၾကြးနဲ့ကင္းလို့ မရပါဘူး။ အေၾကြးဆိုတာမရွိရင္ ခ်မ္းသာလာမွာေတာင္မဟုတ္ဘူးလို့ ေျပာခ်င္တယ္။ အေၾကြးမွာ Personal Debt နဲ့ Investment Debtဆိုၿပီး ေယဘုယ်ႏွစ္မ်ိဳးခြဲႏိုင္ပါတယ္။ ကုိယ္က Personalကို ေလ်ာ့ခ်ၿပီး Investment Debtဘက္ကပိုမ်ားေအာင္ လုပ္ဖို့ပဲလိုပါတယ္။ Credit Cardအေႀကြးေတြမ်ားေနရင္ ျမန္ျမန္ျပန္ဆပ္လိုက္ပါ။ အေႀကြးတကာထဲမွာ သူအဆိုးဆံုးပဲ။ Investmentကြ်မ္းက်င္လာရင္ ဘယ္အေႀကြးကကိုယ့္အတြက္ ေကာင္းမလည္း သိလာပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ Loanေတြအေႀကာင္း ေရးပါဦးမယ္။

Isn't Investing same as Gambling

မွန္သင့္သေလာက္မွန္ပါတယ္။ ကိုယ့္မွာ 3Mထဲက ဘာMမွ မရွိရင္ ၁၀၀%မွန္ပါတယ္။ Every Investmentမွာ Riskရွိပါတယ္။ ကိုယ္က Riskကို Analyseလုပ္တတ္ဖို့၊ ထင္သလိုျဖစ္မလာရင္ Manageလုပ္ႏိုင္ဖို့ 3Mလိုပါတယ္။ Investmentဆိုရင္ အျမဲတမ္းRiskကို တဲြျမင္ပါ။ ဘာRiskမွ သည္းညည္းမခံႏုိင္ရင္ေတာ့ ဘဏ္တိုးစားတာ ပိုေကာင္းပါတယ္။

It takes a Genius to become rich

ဒါကေတာ့ Absolutely Rubbishပါ။ ေတာ္႐ံုAverage IQနဲ့ ဘယ္သူမဆို Investorျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Reasonable Objectiveေလးေတာ့ ရွိဖို့လုိပါတယ္။ အခုမွစလုပ္ရင္ ေနာက္ေျခာက္လမွာ 1 Billion $ေတာ့မွန္းလို့ ဘယ္ရမလဲ။ တကယ္ Financiallyေအာင္ျမင္ေနတဲ့သူေတြဟာ Common Senseရွိၿပီး Self-disciplineေကာင္းတဲ့သူေတြပါ၊ အမ်ားစုဟာ Geniusေတြ မဟုတ္ၾကပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သာမန္လူေတြထက္ နည္းနည္းေတာ့ Braveပိုျဖစ္ဖုိ့လိုမယ္။

အိမ္ကမိန္းမ၊ ေယာကၤ်ားကေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ လုပ္မွာမဟုတ္

ဒါကေတာ့ နည္းနည္းခက္လိမ့္မယ္။ Plainၾကီးေတာ့ ကိုယ္နားလည္သလို သူကလုိက္နားလည္လိမ့္မယ္လို့ မေမ်ွာ္လင့္ပါနဲ့။ ကိုယ့္Spouse/Partnerကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္း Educateလုပ္သြားဖို့လို့ပါတယ္။ ကိုယ့္ဘက္က သူယံုၾကည္ေအာင္ အခ်ိန္အတိုင္းအတာတခုအတြင္း နည္းနည္းေတာ့ သက္ေသျပဖို့လည္းလိုလိမ့္မယ္။ Singleသမားဆိုရင္ေတာ့ Investလုပ္ဖို့ ဒီ့ထက္ေကာင္းတဲ့အခ်ိန္ ဘဝမွာ မရွိဘူးလို့ေျပာခ်င္တယ္။ ဝင္ေငြေကာင္းတဲ့လူဆိုရင္ ပိုေတာင္မွန္ေသးတယ္။

အထက္ကေျပာခဲ့တဲ့ Reasonေတြ ကိုယ္နဲ့ဘယ္ေလာက္ ပတ္သက္ေနလည္း မညာတမ္းစမ္းစစ္ၾကည့္ပါ။ Investingမွာ Conceptေတြဟာ ေတြးရလြယ္ကူသေလာက္ လိုက္လုပ္ရခက္ပါတယ္။ အခ်ိန္တန္ရင္ ပိုနားလည္လာပါလိမ့္မယ္။ အခုေလာေလာဆယ္ေတာ့ ကိုယ့္Mindsetေလးကို နည္းနည္းစီ စေျပာင္းၾကည့္ပါ။ ကြ်န္ေတာ္ကိုယ္တိုင္လည္း ေန့တိုင္းကိုယ့္ရဲ့ Mindsetကို တိုးတက္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနဆဲပါပဲ။ ဒီPostမွာ Robert Kiyosaki နဲ့ Dr. Alexander Elderတို့ရဲ့ Materialအခ်ိဳ့ကို Referenceလုပ္ပါတယ္။

Happy Investing!

Dividends or Hidden Gem for Investors

Stockဆိုရင္ လူအမ်ားစုက ဝယ္ေရာင္းလုပ္ရင္ အျမတ္ရတာပဲ သိၾကတာမ်ားတယ္။ ဝယ္ေရာင္းလုပ္လို့ ရတဲ့အျမတ္ကို Capital Gain (CG) လို့ ေခၚတယ္။ Stock Marketထဲဝင္လာတဲ့သူအမ်ားစုဟာ CGကိုပဲ ျမင္ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ Dividendကို သိပ္မသိၾကဘူး။

Dividend (Div) ဟာ ကုမၸဏီရဲ့ အျမတ္အစြန္း တစိတ္တပိုင္းကို ကိုယ့္မွာရွိတဲ့ Stock Unitsအေရအတြက္အလိုက္ အခ်ိဳးက် ရတာပါပဲ။ ကုမၸဏီတစ္ခုရဲ့ Wrap Sheetကိုဖတ္လို့ရွိရင္ တစ္ႏွစ္ကို Div ဘယ္ေလာက္ေပးတယ္ဆိုတာ ဖတ္ကိုဖတ္သင့္တယ္။ တကယ္ေတာ့ Generallyေျခာက္လကို တစ္ခါစီခြဲၿပီး တစ္ႏွစ္ကို ႏွစ္ႀကိမ္ေပးေလ့ရွိပါတယ္။

Divမရွိဘူးဆိုရင္ Reasonကႏွစ္မ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကုမၸဏီက အျမတ္အစြန္းမရွိ (သို့) နည္းလို့ မေပးႏိုင္တာရွိႏိုင္သလို ကုမၸဏီတိုးခဲ့်ဖို့အတြက္ ေငြလိုလို့ Shareholdersေတြကို ဒီႏွစ္ေတာ့ မေပးႏိုင္ဘူးဆိုတာမ်ိဳးလည္း ရွိႏိုင္တယ္။ ဘာလို့ မေပးႏိုင္ရသလည္းဆိုတာ Researchေတာ့ နည္းနည္းလုပ္ရမယ္။ Recent Annoucementေတြဟာ အေကာင္းဆံုး Information Sourceေတြပါ။ ကုမၸဏီေတြဟာ Divအေျပာင္းအလဲ လုပ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ Marketကို ေၾကညာရမယ့္ တာဝန္ရွိပါတယ္။

...

Div you would receive = units of stock x Annualised Div

ေရရွည္Investလုပ္ခ်င္တဲ့သူေတြအတြက္ကေတာ့ Div Yield(DY)ဆိုတာ သိဖို့လိုပါတယ္။ DY Formula ကေတာ့

              Annualised Div
DY = ------------------------
              Stock Price

DYဟာ ကိုယ္ရင္းတဲ့ ေငြတစ္က်ပ္ေပၚမွာ ဘယ္ေလာက္ Divရလည္းကို တိုင္းတာတာပါပဲ။ နာမည္ႀကီး Blue-chipကုမၸဏီအမ်ားစုရဲ့ DYဟာ အနည္းဆံုး ဘဏ္တိုးေလာက္ေကာင္းပါတယ္။ ဘဏ္တိုးက ၃%ဆိုရင္ DYဟာ ၂% ကေန ၅% အထိရွိတတ္တာ မဆန္းပါဘူး။ Regular Income Flowကို ေရွ့ထားၿပီး Investလုပ္မယ္ဆိုရင္ DYဟာ ထည့္ကိုထည့္စဥ္းစားရမယ့္ Factorတစ္ခုပါ။

DY Formulaမွာ ျပႆနာက Stock Priceပါ။ ေန့တိုင္းေျပာင္းေနတဲ့ Priceေတြကို Averageလုပ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ ပိုေကာင္းပါတယ္။ လြယ္ကူေအာင္ လကုန္တိုင္း ပိတ္သြားတဲ့ Priceကို ၁၂လစာစုၿပီး ၁၂နဲ့စားရင္ေတာ့ 12-month averageရႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုတြက္ရင္ DYဟာ ပိုမွန္ႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝယ္ၿပီးသြားရင္ေတာ့ ကိုယ္ဝယ္ခဲ့တဲ့ေစ်းနဲ့ပဲ တြက္ရမွာပါပဲ။

Div ရဖို့ နည္းလမ္းႏွစ္ခုရွိပါတယ္။ Dividend Reinvestment Plan (DRP)ရွိတဲ့ ကုမၸဏီရဲ့ Stockကိုဝယ္မိရင္ DRPကို Participateလုပ္ခ်င္သလားလို့ ေမးပါလိိမ့္မယ္။ DRPမွာပါမယ္ဆိုရင္ ပိုက္ဆံအေနနဲ့ မရပဲ New Stock Unitအေနနဲ့ ရပါလိမ့္မယ္။ ကုမၸဏီတစ္ခုမွာ ေရရွည္Investလုပ္မယ္ဆိုရင္ DRPဟာ သင့္ေတာ္ပါတယ္။ DRPမွာ မပါဘူးဆိုရင္ေတာ့ ရွင္းတယ္။ Cheque(သို့) Bank Transferနဲ့ အခ်ိဳးက် ပိုက္ဆံရပါလိမ့္မယ္။

Divနဲ့ပတ္သက္ရင္ ေနာက္ထပ္သိဖို့လိုတာကေတာ့ XDလို့ေခၚပါတယ္။ Ex-dividend ရဲ့ အတုိေကာက္ပါ။ XDဟာ အေရးႀကီးပါတယ္။ XDမတိုင္ခင္ေန့အထိေနာက္ဆံုးပိုင္ခဲ့တဲ့သူပဲ Declaredလုပ္ထားတဲ့ Divကို ရပါတယ္။ ဥပမာ Stock ABCရဲ့ XDဟာ ဒီေန့ဆိုရင္ ဒီေန့မွာ ABCဝယ္တဲ့သူေတြဟာ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ Divေပးတဲ့အထိ Stockကို Holdလုပ္ထားမွ ထပ္ေပးမယ့္ Divကိုရပါမယ္။ XDမတိုင္ခင္ ေၾကညာထားတဲ့ Divကို မရႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ XDမတိုင္ခင္မွာ Divလိုခ်င္လို့ Buying Activityပိုမ်ားလာတတ္တာကို ေတြ့ရတတ္သလို၊ XDေန့ကေန ေနာက္ထပ္ ေလးငါးရက္အထိ ေစ်းျပန္က်တာကို ေတြ့ရတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်တဲ့ေစ်းဟာ ေပးမယ့္ Div Amountနဲ့ မတိမ္းမယိမ္းပဲ ျဖစ္သင့္ပါတယ္။ ABCဥပမာကို ဆက္ရရင္ ဒီေန့ ABCကို မေန့ကေစ်းနဲ့ရရင္ သိပ္မေပ်ာ္နဲ့။ တကယ္ေတာ့ မေန့ကေစ်း အႏွုတ္ Div amount ျဖစ္သင့္ပါတယ္။ XDေန့မွာ Divရေလ့မရွိပါဘူး။ Normallyသံုးရက္ကေန ေနာက္ထပ္ ႏွစ္လေလာက္အထိ ၾကာတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္ကXDမတိုင္ခင္ ပိုင္ခဲ့တယ္ဆိုရင္ ပူစရာမလို၊ Payment Dateက်ရင္ ရမွာပါ။

Divနဲ့ ပတ္သက္ၿပီး သိဖို့လိုေသးတာက Taxပါ။ Divဟာ တိုင္းျပည္အားလံုးလိုလိုမွာ Stockပိုင္ရွင္ရဲ့ Incomeလို့ပဲ ယူဆပါလိမ့္မယ္။ ကိုယ္က တစ္ႏွစ္ကို ၅၀၀၀၀ Day Jobကေနဝင္ေငြရွိၿပီး၊ Divက ၅၀၀ရတယ္ဆုိရင္ ၅၀၅၀၀ ဝင္ေငြလို့အတြက္ခံရဖို့ကိန္း ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္က Australiaကဆိုေတာ့ ဒီက Taxစည္းကမ္းေတြကို မွီၿပီးေျပာပါမယ္။ ဒါေပမယ့္ တျခားတိုင္းျပည္ေတြမွာလည္း သိပ္ထူးမယ္ မထင္ပါဘူး။

ဒီမွာကေတာ့ Franking Creditလို့ ေခၚတယ္။ ကုမၸဏီက ကိုယ့္ကို Divေပးတဲ့အခါမွာ သူတို့ အခြန္ေပးၿပီး က်န္တဲ့အျမတ္ထဲကေပးတာလား၊ မေပးခင္ဝင္ေငြထဲက ေပးတာလား (Pre-tax or Post-tax) သိဖို့လိုတယ္။ သူတို့က ၁၀၀%ေပးၿပီးသားကို ကိုယ္ရရင္ Fully-frankedလို့ ေခၚပါတယ္။ သူတို့ကလံုးဝမေပးရေသးပဲ ကိုယ့္ကိုေပးရင္ Unfranked Divလို့ေခၚတယ္။ ကိုယ့္ဘာသာ Taxကိစၥကို ဆက္ရွင္းရပါမယ္။ ပိုရွုပ္ေအာင္ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ တခ်ိဳ့က တဝက္ပဲ Taxေပးထားတာ၊ ၇၀%ပဲ ေပးထားတာ မ်ိဳးလည္းရွိပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ Fully-frankedကို ပိုႀကိဳက္တယ္။

ဒါေပမယ့္ ဒီ Franking %ေတြကို ကိုယ့္ရဲ့ Individual Income Tax Rateနဲ့ ျပန္Offsetလုပ္ရပါမယ္။ ဥပမာ ကိုယ့္ရဲ့ tax rateက ၃၀%နဲ့ Fully-franked Divရတယ္ဆိုရင္ အဲဒီDivအားလံုးကို taxေပးစရာမလိုပဲ အလကားရပါတယ္။ ဘာလို့လည္းဆိုေတာ့ Company Tax Rateက ၃၀% fixed rateမို့လို့ပါ။ သူတို့က ၃၀% ေပးၿပီးသားဆိုေတာ့ ကိုယ္ထပ္ေပးစရာမလိုေတာ့ပါဘူး။ သူတို့က ၃၀%ေပးထားၿပီး ကိုယ့္Tax Rateကို ၄၀%ဆိုရင္ ကိုယ္က ေနာက္ထပ္ ၁၀%ပဲ ထပ္ေဆာင္းေပးရပါမယ္။ ကိုယ္က ၂၀%ဆိုရင္ Tax Officeဆီကေန ၁၀%ေတာင္ျပန္ၿပီး Refundရေသးတယ္။

Divကို Summaryလုပ္ၿပီးေျပာရရင္ Divဟာ Capital Gainနဲ့ ဘာမွမဆိုင္ပါဘူး။ ကိုယ္Stockကို ကိုင္ထားသေရြ့ ပံုမွန္ေလးဝင္ေနပါလိမ့္မယ္။ Divနဲ့ပတ္သက္ရင္ Div Yield, Ex-Dividend Date, Payment Date, Franked % နဲ့ Related Tax Lawေတြကို သိဖို့လိုပါတယ္။

Happy Investing!

Easiest way to pick a company to invest

Stock Marketထဲ ဝင္ခ်င္တဲ့သူတိုင္း ပထမဆံုး ဒုကၡေရာက္တာကေတာ့ ဘယ္ကုမၸဏီကို ဝယ္သင့္သလည္းပါ။ ကုမၸဏီတစ္ခုကို Investလုပ္သင့္လား မလုပ္သင့္ဘူးလား Analyseလုပ္တဲ့နည္းေတြ ရာနဲ့ခ်ီၿပီး ရွိပါတယ္။ Stock Marketမွာ Investလုပ္ရင္ ျပႆနာက Informationမရွိတာမဟုတ္၊ too much informationျဖစ္ေနတာကမွ ျပႆနာအစစ္။

ဒီPostမွာ အလြယ္ကူဆံုးနဲ့ Effectiveျဖစ္တဲ့နည္းကို ေရးထားပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ Price-to-Earning Raio (P/E)လို့ ေခၚတယ္။ P/Eဟာ ကုမၸဏီတစ္ခုကို Investorေတြ ဘယ္ေလာက္တန္ဖိုးထားလည္းကို ေဖာ္ျပတယ္။ P/Eတြက္ဖို့ဆိုရင္ ဒီFormulaကို သိဖို့လုိပါတယ္။

                  Current Stock Price
P/E = ----------------------------------
                Earnings-per-share(EPS)

Current Stock Priceကေတာ့ ရွင္းျပစရာမလို၊ သိသင့္ပါတယ္။ EPSကေတာ့ သိခ်င္မွသိမယ္။ EPSတြက္ရတာ လြယ္ပါတယ္။ ကုမၸဏီရဲ့ Earningsကို No. of issued Sharesနဲ့ စား႐ံုပါပဲ။

...

                        Earnings
EPS = -----------------------------
               No. of issued shares

finance.yahoo.comလို websiteေတြမွာ EPSတို့ P/Eတို့ဟာ တြက္ၿပီးသား အဆင္သင့္ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လိုတြက္သလည္း သိရင္ေတာ့ ပိုေကာင္းပါတယ္။ P/Eကို Multipleလို့လည္း ေခၚၾကပါတယ္။ Definitionတိုတုိေျပာရရင္ေတာ့ ကုမၸဏီရဲ့ EPS 1$သို့ ၁က်ပ္ရဖို့ ဘယ္ေလာက္ အလိုက္ေပးရမလည္းေပါ့။

P/Eကို Translateလုပ္တတ္ဖို့ အေရးႀကီးပါတယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ P/E ၂၀ေအာက္ဟာ Cheapျဖစ္တယ္လို့ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ P/E ၂၀ နဲ့ ၃၀ၾကားဟာ ေအာင္ျမင္တဲ့ ကုမၸဏီတစ္ခုအတြက္ မထူးဆန္းပါဘူး။ ၃၀အထက္ကေတာ့ အရမ္းPopular ျဖစ္တဲ့ကုမၸဏီေတြမွာ ရွိတတ္ပါတယ္။ P/E ၁၀ေအာက္ကေတာ့ Bargainလို့ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ EPS ၁က်ပ္ရဖို့ ကိုယ္က ၁၀က်ပ္ပဲ အလိုက္ေပးရတာကိုး။ ဒီအေပၚယံ translationအားလံုးဟာ well-managedကုမၸဏီေတြ၊ သတင္းဆိုးမထြက္တဲ့ ကုမၸဏီေတြအတြက္ပဲ မွန္ႏိုင္ပါတယ္။

ကုမၸဏီက Earningသိပ္မရွိရင္ EPSနည္းသြားပါမယ္။ P/Eတြက္ဖို့က EPSကပိုင္းေျခဆိုေတာ့ ပိုင္းေျခနည္းရင္ စားလဒ္ဟာမ်ားသြားတာ မဆန္းပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ P/Eမ်ားၿပီး ကုမၸဏီOutlookကမေကာင္းရင္ ေစ်းၾကီးတယ္လို့ ဆိုႏိုင္တယ္။ ကုမၸဏီက Earningတိုးတက္ဖို့ Potentialရွိတယ္ဆိုရင္ေတာ့ Investorေတြရဲ့ တန္ဖိုးထားခံရတယ္လို့ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ P/Eတန္ဖုိးခ်င္းအတူတူ ကုမၸဏီရဲ့ Image၊ Forecastနဲ့ သတင္းေတြေပၚမူတည္ၿပီး Translationကြာသြားပါမယ္။ ကုမၸဏီေကာင္းရင္ Growth ေကာင္းမွာမို့လို့လို့ ေျပာႏိုင္သလို၊ ကုမၸဏီမေကာင္းရင္ Expensive/Overvalueျဖစ္တယ္လို့ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။

P/Eနည္းေနရင္လည္း အဓိပၸါယ္ႏွစ္မ်ိဳးထြက္ႏိုင္ပါတယ္။ ကုမၸဏီကသိပ္မဟန္ရင္ Investorေတြသိပ္တန္ဖိုးမထားတာလို့ ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္သလို၊ ကုမၸဏီက okရင္ Cheap/Undervalueလို့ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။

တခါတရံ P/E = N/Aဆိုၿပီးေတြ့ပါလိမ့္မယ္။ ဒါဟာ Negative earningsလုိ့ ဆိုလိုပါတယ္။ ဒီလိုကုမၸဏီမ်ိဳးကို Generallyကေတာ့ ေဝးေဝးေရွာင္သင့္ပါတယ္။ Earning မရွိတဲ့ေနရာမွာ ကိုယ့္ပိုက္ဆံ ဘာလို့သြားထားရမလည္းလို့ ေတြးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တက္သစ္စကုမၸဏီျဖစ္ၿပီး၊ အလားအလာအရမ္းေကာင္းတဲ့ ကုမၸဏီေတြမွာလည္း P/E = N/A ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဘာလို့လည္းဆိုေတာ့ သူတို့မွာ Marketကို Reportလုပ္ဖို့ ဘာမွမရွိေသးလို့ပါ။ ဒါမ်ိဳးကို Speculative Investmentလို့ေခၚႏိုင္ပါတယ္။

ျဖစ္လာႏုိင္မယ့္ P/Eကို မွန္းၿပီး Investလုပ္မယ္ဆိုရင္ အဲဒါမ်ိဳးကို Forward P/Eလို့ ေခၚပါတယ္။ EPSေတြကို Updateလုပ္တာဟာ every 3, 6, 12 months ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ေနာက္ဆံုးေၾကညာထားတဲ့ EPSကို အသံုးခ်ၿပီး တြက္တာကို Historical P/Eလို့ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ့္Favouriteကေတာ့ Weighted P/Eပါ။ ဒါကိုရဖို့ ကုမၸဏီရဲ့ Forcecast/Forward EPSနဲ့ Historic EPSကို သိရပါမယ္။ ကုမၸဏီရဲ့ corporate calendarကိုလည္း သိဖို့လိုပါတယ္။ လက္ရွိလကိုၾကည့္ၿပီး Forward EPSနဲ့ Historic EPSကို Weight ထည့္ၿပီး Average EPSကို တြက္ႏုိင္ပါတယ္။ ကုမၸဏီက Decemberဘာမွာ Fiscal Year ကုန္ၿပီး၊ လက္ရွိက ေအာက္တိုဘာလဆုိရင္ Forward EPSကို ပိုWeight ပိုေပးပါမယ္။

Avg EPS = Forward EPS x (10/12) + Historic EPS x ((12-10)/12)

အထက္က Formulaမွာ 10ဟာ Corporate Calendarရဲ့ ၁၀လေျမာက္လို့ ဆိုလိုပါတယ္။ ႏွစ္ကုန္ခါနီးေလ၊ Forward EPSကို ဦးစားေပးေလလို့ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။

P/Eဟာ အထက္မွာေျပာခဲ့သလို Simpleအျဖစ္ဆံုးနဲ့ ေတာ္ေတာ္အသံုးဝင္တဲ့ Indicator တစ္ခုပါ။ ဒါေပမယ့္ Translationလုပ္တဲ့ေနရာမွာ ဘယ္Perspectiveကေန လုပ္မွာလည္းက အေရးႀကီးပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ Investingမွာ ဘာမွ ေလွနံဓါးထစ္ မွတ္ထားလို့ မရပါဘူး။ Yahoo Finance, Google Financeမွာ ကိုယ္သိတဲ့ Public Companyေတြရဲ့ P/Eကို ေလ့လာၾကည့္ၾကပါလို့ တိုက္တြန္းပါတယ္။

Happy Investing!