How to Trade Like a Professional

ကြ်န္ေတာ္စၿပီး tradingလုပ္တံုးက စနစ္ဆိုတာမရွိဘုူး။ နည္းနည္းပါးပါးေလ့လာၿပီး ဒီလိုပဲဝင္လုပ္လိုက္တာပဲ။ အစပိုင္းမွာ ျမတ္တာေတြရွိသလို၊ ရွုံးတာေတြလည္း ရွိတာေပါ့။ အစပိုင္းမွာ အျမတ္က ထင္သေလာက္ သိပ္မက်န္ဘူး။ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ေသခ်ာျပန္ၿပီး Analyseလုပ္ၾကည့္ေတာ့ Methodပိုင္းမွာ ဒီေလာက္အားနည္းတာ မေတြ့ရဘူး။ Methodပိုင္းက စာဖတ္ႏိုင္ရင္၊ Softwareနဲ့ Data ရွိရင္ရတယ္။ အရွုံးဆိုတာမရွိ(၁)မွာ ေရးခဲ့သလိုပဲ Traderေတြအားလံုး ဒီMethodေတြသိရဲ့သားနဲ့ တစ္ေယာက္နဲ့တစ္ေယာက္ ဘာလို့ဒီေလာက္ Money making ability ေတြကြာေနရသလည္းဆိုတဲ့ Topicဟာ ကြ်န္ေတာ့္ကို ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္က သေဘာက်တဲ့ ေကာင္မေလးတစ္ေယာက္အေၾကာင္းကိုပဲ တခ်ိန္လံုးေတြးေနမိသလိုု  ဖမ္းစားႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ေအာက္မွာေရးထားတာေတြဟာ ႏွစ္နဲ့ခ်ီၿပီးမွ သိလာရတဲ့၊ လုပ္လာႏိုင္တဲ့ Knowledgeေတြပါ။ ဒါေတြကို Applyလုပ္ႏိုင္ရင္ Professional traderျဖစ္ဖို့နီးစပ္လာပါလိမ့္မယ္။

Fact No. 1

Methodေတြ ကြ်မ္းက်င္တာနဲ့ Professional Traderမျဖစ္ပါဘူး။ စာအုပ္ဆယ္ဒါဇင္သြားဖတ္ၿပီး Marketထဲဝင္လာခဲ့၊ ရွုံးေစရမယ္။ Money Management Skillကို Developမလုပ္သေရြ့ ႀကိဳက္သေလာက္ျမတ္၊ Marketထဲကို ျပန္ပါသြားေစရမယ္။ အထူးသျဖင့္ အခုလိုေခတ္ထဲမွာ Government/Central Bank interventionေတြ အရမ္းမ်ားပါတယ္။ ဟိုးတေန့ကပဲၾကည့္၊ Tradeတစ္ခုဝင္ခါရွိေသး Kim Jongက ထေဆာ္လို့ အျမန္လိုက္ပိတ္ရတယ္။ Market Correctionျဖစ္ေတာ့မယ္ထင္တဲ့အခ်ိန္မွာ US Fed Chairman Ben Bernankeက ပိုက္ဆံေတြ ရိုက္ထုတ္မယ္ဆိုေတာ့ Marketဟာ မက်ေတာ့ဘူး။ ဒါမ်ိဳးေတြေပါ့။ အဓိကေျပာခ်င္တာက ၾကိဳက္သေလာက္ Analyseလုပ္၊ ကိုယ့္ရဲ့Tradeဟာ ခြက္ခြက္လန္ေအာင္ ရွုံးႏိုင္တယ္ဆိုတာပါပဲ။ See the catch word here? "ခြက္ခြက္လန္" ဆိုတာမျဖစ္ဖို့ အရမ္းအေရးႀကီးပါတယ္။ ခင္ဗ်ားေကာ ျဖစ္ဘူးလားဆိုရင္ ဂုဏ္ယူစြာေျပာရမွာပဲ - ျဖစ္ဘူးတာေပါ့၊ လန္ေနတာပဲ :) Professional Traderေတြမွာ small managed lossesေတြပဲရွိတယ္၊ ခြက္ခြက္လန္ေအာင္ ရွုံးတယ္ဆိုတာ မရွိပါဘူး။ ဒီလိုျဖစ္ေအာင္ Good Money Management Skillေတြ လိုပါတယ္။

Fact No. 2

Amateur Traderေတြဟာ Marketထဲဝင္လာလာခ်င္း Big Profitေတြလုပ္ဖို့ ဝင္လာၾကတာပါ။ Professionalေတြကေတာ့ ေန့တိုင္း Big Lossesေတြမျဖစ္ဖို့ ႀကိဳးစားၾကပါတယ္။ Professionalေတြဟာ Lossေတြကို ေကာင္းေကာင္းManageလုပ္ရင္ Profitဟာ Autoျဖစ္လာမယ္ဆိုတာ သေဘာေပါက္ေပမယ့္ Amateurေတြကေတာ့ အရွုံးဆိုတဲ့စကား မၾကားလို - ျမန္မာလိုယူရင္ေတာ့ နမိတ္မရွိဘူးေပါ့။ Dr. Alexander Elderေျပာဘုူးတဲ့စကားရွိတယ္ -  "A fool and his money can throw one hell of a party"တဲ့။ Marketထဲကို Profitဆိုတာပဲေတြးၿပီး ဝင္လာတဲ့သူဟာ အဲဒီ့စကားအတိုင္းပါပဲ။ Marketထဲမွာ Foolမျဖစ္ေအာင္ နည္းလမ္းတစ္ခုပဲရွိတယ္။ Seriously, တစ္ခုပဲရွိတယ္။ Manage your losses and have a good money management discipline.

One example of good money management - R-multiple system

Dr. Van Tharpရဲ့ R-multiple management systemဟာ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းတဲ့ money managementတစ္ခုပါ။ ကြ်န္ေတာ္ကုိယ္တိုင္သံုးပါတယ္။ R-multiple systemမွာ Rဆိုတာ Riskကိုေျပာတာပါ။ Traderတစ္ေယာက္ဟာ Tradeတစ္ခုမဝင္ခင္ ဘယ္ေလာက္အရွုံးခံႏိုင္မလည္းဆိုတာ တခါတည္းႀကိဳၿပီး Defineလုပ္ရပါမယ္။ အမ်ားအားၿဖင့္ Tradeတစ္ခုအတြက္ ကိုယ့္မွာရွိတဲ့ ပိုက္ဆံရဲ့ ၂%ကေန ၅%ေလာက္ပဲ အရွုံးခံသင့္ပါတယ္။ ၂%-၅%ဆိုတာ Marketထဲကို အပါခံႏိုင္တဲ့ Amountကိုေျပာတာပါ။ Tradeတစ္ခုရဲ့ total costမဟုတ္ပါဘူး။ တကယ့္Professionalေတြအတြက္ ၂%ဆိုတာေတာင္ လြန္လွၿပီ၊ ဒါေပမယ့္ ပိုက္ဆံနည္းနည္းနဲ့စတဲ့ လူတစ္ေယာက္အတြက္က်ေတာ့လည္း ၂%က Practicalမျဖစ္ျပန္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္၂%-၅%လို့ေျပာတာပါ။

Rဘက္ကို ျပန္သြားရရင္ Traderတစ္ေယာက္ဟာ R amountရွုံးတာနဲ့ cut lossလုပ္ဖို့Ready ျဖစ္ေနဖို့လိုသလို R amountရဲ့ multipleတစ္ခုမွာ Profit takingလုပ္ဖို့လည္း determineျဖစ္ရပါမယ္။ ဥပမာ 2R or 3R amountေပါ့။ Rဟာ $200ဆိုရင္ 2Rဟာ $400ကို ဆိုလိုတာပါ။ R-multipleနဲ့ တြဲၿပီးလုပ္ရမွာက ကိုယ့္ရဲ့ Trading systemပါ။ Trading systemဆိုတာ Entry, Exit rulesေတြကို Technical, Fundamentalေတြ ေပါင္းစပ္ၿပီး generateလုပ္တာကို ေခၚတာပါပဲ။ ဥပမာ MACD crossoverျဖစ္ရင္ ဝယ္မယ္/ေရာင္းမယ္၊ trend line brekoutျဖစ္ရင္ေတာ့ ဝယ္မယ္/ေရာင္းမယ္ အစရွိသျဖင့္ေပါ့ေလ။ ကြ်န္ေတာ္ေျပာသလိုပဲ No system is perfect but there has to be some probability of success of your trading system. ဥပမာ ကိုယ့္systemဟာ ၆၀%ေတာ့ မွန္တယ္၊ ၇၀%ေတာ့မွန္တယ္ ဆိုတာမ်ိဳးပါ။ ေအာက္က Tableေလးကို ၾကည့္ၾကည့္ပါ။

#	Invest	Capital	Risk or R	Win/Lose	Reward Multiplier
1	2000	10000	200	L	2
2	2000	9800	200	L	2
3	2000	9600	200	L	2
4	2000	9400	200	L	2
5	2000	9200	200	L	2
6	2000	9000	200	W	2
7	2000	9400	200	W	2
8	2000	9800	200	W	2
9	2000	10200	200	W	2
10	2000	10600	200	W	2
NET		11000

ဒီTableထဲက Figureေတြဟာ ဖတ္ရလြယ္ေအာင္ လုပ္ထားတာပါ။ Totalပိုက္ဆံ ၁ေသာင္းရွိတဲ့ Traderဟာ Tradeတစ္ခုစီကို ၂ေထာင္စီရင္းပါမယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ့ရဲ့ Rဟာ ၂၀၀ပါ။ Totalပိုက္ဆံရဲ့ ၂%ေပါ့။ ဒါဟာ ကြ်န္ေတာ္ေျပာတဲ့ ၂-၅% rangeမွာ Conservative rangeပါ။ Reward multipleကေတာ့ 2Rပါ။ Riskယူတာရဲ့ ႏွစ္ဆရရင္ ေရာင္းမယ္ေပါ့။ Method(Technical, Fundamental)ပိုင္းက ဘယ္ေနရာကပါလဲဆိုေတာ့ Probabilityပိုင္းက ပါပါတယ္။ ဒီExampleမွာ ကြ်န္ေတာ္ဟာ 50%ပဲမွန္တဲ့ Systemကို သံုးျပထားပါတယ္။ ဟုတ္ပါတယ္၊ ၅၀%ထဲပါ။ Marketထဲမွာ 90%ေလာက္မွန္မွ ပိုက္ဆံရွာႏုိင္လိမ့္မယ္လို့ ထင္ေနတယ္မဟုတ္လား။ ဒီExampleဟာ ၅၀%မွန္တဲ့ Systemပဲလိုတယ္။ ေခါင္းပန္းလွန္တဲ့ Probabilityထက္နည္းနည္းပဲ သာဖို့လိုမယ္။ ၅၀%ပဲမွန္တဲ့အတြက္ ဆယ္ခါTradeတဲ့အခါမွာ ၅ခါရွုံးၿပီး ၅ခါျမတ္ပါမယ္။ Keyက ရွံးတဲ့အခါမွာ R amountကိုရွံးၿပီး ျမတ္ရင္ 2Rျမတ္ရပါမယ္။

အဆံုးသတ္မွာ ၁၀၀၀အျမတ္က်န္ပါတယ္။ ၁၀% returnေပါ့။ ဒါဟာ ဘဏ္တိုးထက္ အသာေလးသာပါတယ္။ Traderဟာ weekly, fortnightly frequencyနဲ့ Tradeတယ္ဆိုရင္ အဲဒီ့periodတစ္ခုၿပီးတိုင္း ၁၀%က်န္ပါမယ္။ တစ္ပတ္ကို ၁၀%က်န္ရင္, တစ္လဆိုရင္ ၄၀%။ Summaryေျပာရရင္

• R ဟာကိုယ့္ရဲ့ total equity/cashေပၚမူတည္ပါတယ္။
• Tradeတစ္ခုဟာ R amountရွုံးေနၿပီဆိုရင္ cutရပါမယ္။
• R-multiple amountတစ္ခုျမတ္ေနၿပီဆိုရင္ profit takingလုပ္ရပါမယ္။
• Method - Technical, Fundamentalေတြဟာ Probability systemအေနနဲ့ပဲျမင္ရပါမယ္။ သူတို့ရဲ့ Success rateဟာ အနည္းဆံုး ၅၀%ရွိသင့္ပါတယ္။
• ဆက္တိုက္ရွုံးလာရင္ ကိုယ့္Methodဘာလိုေနလည္းဆိုတာ continually refineလုပ္သြားရပါမယ္။

Van Tharpရဲ့ R-multiple systemဟာ very simpleျဖစ္ေပမယ့္ ဒါဟာProfessionalေတြ Tradeတဲ့ နည္းစနစ္အတိုင္းပါပဲ။ Proေတြဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္တစ္ရာေက်ာ္ကတည္းကေန အခု၂၁ရာစုအထိ ဒီနည္းနဲ့ပဲ Tradeၿပီး Financial Freedomကို ရခဲ့ၾကတာပါ။ အေပၚက exampleမွာ Tradeစုစုေပါင္း ၁၀ခုရွိပါတယ္။ ကိုယ္Riskယူတဲ့ Rက ၂၀၀, 10 tradeမွာ ျမတ္တာက ၁၀၀၀ဆိုေတာ့ total profitဟာ 5Rလို့ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ 5Rကို 10 tradeနဲ့စားရင္ 0.5Rဆိုၿပီး averageရပါမယ္။ အဲဒါကို Van Tharpက Trader's life expectancyလုိ့ ေခၚပါတယ္။ အဲဒီ့ Life expectancyဟာ အႏွုတ္ျပေနရင္ အခ်ိန္တန္ရင္ အရင္းျပဳတ္မွာပဲ။ အေပါင္းျပၿပီး တိုးတိုးလာသေရြ့ ကိုယ့္ရဲ့equityဟာလည္း တိုးလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

Amateurေတြ ဘာလို့Marketထဲကေန Washed outျဖစ္ျဖစ္သြားသလည္း ကြ်န္ေတာ္ Exampleနဲ့ျပပါမယ္။ အေပၚက Tableကိုပဲ Riskကို 2Rယူၿပီး ျမတ္ရင္ R amountနဲ့ ျမန္ျမန္ေက်နပ္တတ္တယ္လို့ ေတြးလိုက္ပါ။ ဒီေတာ့ ရွုံးေနရင္ ၄၀၀အထိေစာင့္ၿပီး ျမတ္ရင္ေတာ့ ၂၀၀နဲ့ ေပ်ာ္တယ္ေပါ့။ ေနာက္ဆံုးပိတ္ ၁၀၀၀ရွုံုးပါမယ္။ -0.5R expectancy ျပပါတယ္။ Key pointက Amateurေတြဟာ ရွုံးရင္ ျပန္လာႏိုးHopeေလးနဲ့ 2R+အထိေစာင့္ၿပီး ျမတ္ရင္ေတာ့ R amountေလာက္အထိပဲ ေလာဘကို ထိန္းႏိုင္လို့ပါပဲ။

#	Invest	Capital	Risk or 2R	Win/Lose	Reward Multiplier
1	2000	10000	400	L	0.5
2	2000	9600	400	L	0.5
3	2000	9200	400	L	0.5
4	2000	8800	400	L	0.5
5	2000	8400	400	L	0.5
6	2000	8000	400	W	0.5
7	2000	8200	400	W	0.5
8	2000	8400	400	W	0.5
9	2000	8600	400	W	0.5
10	2000	8800	400	W	0.5
NET		9000

ဒါေတြအားလံုးကို အတိုခ်ဳပ္လိုက္ရင္ - "Cut your losses fast and Let your profit run". ဒီ R-multiple system ဥပမာကေန Tradeခ်င္းအတူတူ၊ Probability systemခ်င္းအတူတူေပမယ့္ Different money managementေၾကာင့္ traderႏွစ္ေယာက္ဟာ လူခ်င္းကြဲသြားတယ္ဆိုတာ အရွင္းႀကီးေတြ့ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီPostကေန အဲဒီ့ Conceptေလးရသြားရင္ Professional Traderျဖစ္ဖို့ နီးစပ္လာပါၿပီလို့။

It's too simple to convince people that this is the ONLY way to make money in the market!

PS : Van Tharpရဲ့ Trade Your Way to Financial Freedomဆိုတဲ့ စာအုပ္ကို ဖတ္ဖို့တိုက္တြန္းပါတယ္။

Psychology of Losing

Stock Tradingလုပ္တဲ့အခါ Beginnerေတြအတြက္ Stop-lossမလုပ္ႏိုင္တာဟာ အထူးအဆန္းေတာ့ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ကြ်န္ေတာ္လည္း ဒီဘဝကို ျဖတ္သန္းခဲ့တာပါပဲ။ Paper Loss/Unrealised Lossျဖစ္ေနတဲ့အခါမွာ ပိုက္ဆံကေလး ကိုယ့္အိတ္ထဲကထြက္သြားႏိုင္တဲ့ Chanceကေန Stop-lossလုပ္လိုက္ရင္ Realisedတကယ္ျဖစ္သြားမွာကိုး။ ဒီPostမွာ Money Lossကို Perspectiveမ်ိဳးစံုကေန ပိုၿပီးPalatableျဖစ္ေစေအာင္ ေရးထားပါတယ္။ ေအာက္မွာေရးထားတာေတြ ဖတ္ၿပီး အရွုံးဒဏ္ပိုခံႏိုင္ၿပီဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္ေရးရက်ိဳးနပ္ပါမယ္။

Forget about $$$

အရွုံးကို ပိုၿပီးManageလုပ္ႏိုင္ေအာင္ ေတြးသင့္တဲ့ရွုေထာင့္ကေတာ့ ပိုက္ဆံကို ပိုက္ဆံလို့မေတြးပါနဲ့။ Pointေတြလို့ေတြးပါ။ Casinoေတြမွာ Chipေလးေတြနဲ့ တကယ့္ပိုက္ဆံကို လဲေပးထားတာေတြ့တယ္မဟုတ္လား။ အဲဒါလူေတြကို ပိုၿပီးအရွုံးဒဏ္ခံႏိုင္ေအာင္ လုပ္ထားတာပါ။ ပိုက္ဆံကို ပိုက္ဆံလိုမျမင္ဘဲ ေရလိုသံုးပစ္လို့ ကြ်န္ေတာ္ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ပိုက္ဆံကို ဘယ္ႏွေဒၚလာအစရွိသျဖင့္မတြက္ဘဲ၊ ဘယ္ႏွPointေတာ့ Downေနၿပီလို့ေတြးရင္ နည္းနည္းပိုသက္သာပါမယ္။

Casualty of War

စစ္ျဖစ္ရင္ စစ္သားတစ္ေယာက္ေတာ့ ေသမွာေသခ်ာတယ္။ ကံဆိုးရင္ Civillianေတြေတာင္ပါဦးမယ္။ ဒီIdeaကိုေတာ့ လက္ခံႏိုင္ၾကပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ Tradingလုပ္ရင္ေတာ့ အရွုံးမခံခ်င္ၾကဘူး - ယုတၱိရွိေသးရဲ့လား စဥ္းစားၾကည့္ပါဦး။

Remember how you learned riding a bike

စက္ဘီးစီးတတ္သူမ်ား စသင္ခါစက တဘိုင္းဘိုင္းနဲ့လဲခဲ့တာ မွတ္မိေသးရဲ့လား။ ျမန္မာျပည္မွာကေတာ့ သတၱိရွိၾကတယ္၊ သင္ခါစ ဘာအကာမွမပါဘူး။ Helmatလည္း မပါဘူး။ ေတာ္ေတာ္ေလး ၿပဲကြဲၿပီးမွ တဲ့တဲ့စီးႏိုင္တာ။ Tradingလုပ္တဲ့အခါမွာလည္း ဒီလိုပါပဲ။ စစခ်င္းမွာ Stop-lossဆိုတဲ့ Helmatပါရင္ လဲတဲ့ဒဏ္၊ ရွုံးတဲ့ဒဏ္ကို ပိုၿပီးခံႏိုင္ပါမယ္။ ေသခ်ာတာက လဲမွာပဲ။ လဲမွာေၾကာက္ရင္ စက္ဘီးမစီးတတ္သလို ရွံးမွာေၾကာက္ေနရင္ Traderဘယ္ေတာ့မွ မျဖစ္ဘူး။ Tradingစလုပ္လုပ္ခ်င္း Millionaireျဖစ္ခ်င္တဲ့သူဟာလည္း စက္ဘီးမွ မစီးတတ္ေသးဘူး၊ ေခါင္းေထာင္စီးခ်င္တဲ့သူလိုပါပဲ။

Learn from Beckham

Beckhamကိုဆိုရင္ လူတိုင္းက သူရဲ့ Twistေလးနဲ့ကန္တဲ့ Free kickကိုပဲ ဦးဆံုးေျပးျမင္ၾကတယ္။ သူရဲ့ တည့္တည့္ႀကီးလြဲသြားတဲ့ Penalty Goal Kickေတြေရာ သတိရၾကေသးရဲ့လား:) Beckhamနာမည္ႀကီးတာဟာ သူ့ရဲ့Personalityေကာင္းတာထက္ သူ့ရဲ့Achievementက သူ့ရဲ့Lossesေတြထက္ သာခဲ့လို့ပါ။ သူပါၿပီး ရွုံးတဲ့ပြဲေတြမွ အမ်ားႀကီး။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္တဲ့ပဲြအေရအတြက္ဟာ သူငယ္စဥ္ဘဝက ပိုမ်ားခဲ့လို့ပါပဲ။ ဆက္စပ္ေတြးလို့ရတာက Soccerဘယ္လိုၿပိဳင္သလည္းေရာ ၾကည့္ၾကည့္ပါဦး။ Round 1မွာ တစ္ပဲြရွုံးေပမယ့္ အုပ္စုတက္ဖို့ Chanceဟာ ရွိႏိုင္ပါေသးတယ္။ ေနာက္ဆံုးပိတ္ Totalအမွတ္နဲ့ Goalအေရအတြက္ကသာ အေရးႀကီးတာပါ။ First-halfမွာ ရွုံးေနရင္ေတာင္ စိတ္ဓါတ္မက်ရင္ Second-halfမွာ ျပန္ႏိုင္ႏိုင္ပါတယ္။ Beckhamလုိလူေတြ ဒူးေခါင္းေတာ္ေတာ္နာသြားရင္ ခဏနားတာလည္း အတုယူသင့္ပါတယ္။ Marketထဲမွာ ဆက္တိုက္ရွုံးပဲြဆက္လာရင္ ခဏ Take a breakလုပ္ၿပီး ကိုယ့္လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ျပန္Analyseလုပ္သင့္ပါတယ္။

မမွားေသာေရွ့ေန...

ဒီစကားပံုလုိပဲ မရွုံးဘူးတဲ့ ေရွ့ေန၊ လူနာမေသဘူးတဲ့ ဆရာဝန္မရွိပါဘူး။ ရွိရင္လည္း ကုသိုလ္ကံ ေတာ္ေတာ္ေကာင္းေသးလို့ပဲျဖစ္လိမ့္မယ္။ တရားခံဘက္က Defenseေရွ့ေနဟာ ကိုယ့္အမွုသည္ လံုးဝလြတ္ရမယ္လို့ တြက္လို့မရပါဘူး။ ဆယ္ႏွစ္နဲ့ ႀကိဳးမိန့္ႏွစ္ခုပဲရွိတယ္ဆိုရင္ ပိုသက္သာမယ့္ ဆယ္ႏွစ္ကို ေရြးရမွာပါပဲ။ ေခါင္းမာေနရင္ ကိုယ့္အမွုသည္ ေသမွာပဲ။ ဆရာဝန္ဟာလည္း ပုတ္ေနတဲ့ေျခေထာက္ကို မျဖတ္လို့ လူနာေသမယ္ဆိုရင္ ျဖတ္ရမွာပဲ။ မျဖတ္ရင္.....? ဟုတ္ပ ေသမွာပဲ :)

On Sale

ဒါကေတာ့ မိန္းမေတြအႀကိဳက္။ Department Storeေတြ ေစ်းခ်ရင္ ေပ်ာ္ၾကတယ္မဟုတ္လား။ Further ဘယ္ေလာက္%offဆိုရင္ ပိုေတာင္ႀကိဳက္ေသး။ Traderဟာ Retailerတစ္ေယာက္လိုေတြးရပါမယ္။ ကိုယ့္ပစၥည္းေရာင္းမထြက္ရင္ ဆက္ကိုင္ထားၿပီး Further Reducedဆိုၿပီးခြက္ခြက္လန္ေအာင္ေရာင္းမလား? ေစာေစာ cut lossလုပ္ရမလားဆိုတာ Retailerေတြလိုပဲေတြးရပါမယ္။

It's only in your mind

ဒီေလာက္ဆိုရင္ Losingဟာ ထင္သေလာက္မဆိုးမွန္း၊ Tradingတစ္ခုထဲမွာပဲ special caseျဖစ္ေနတဲ့ အရာမဟုတ္မွန္း ပိုနားလည္သြားမွာပါ။ အရွုံးဆိုတာ ကုိယ့္mindsetထဲမွာပဲရွိပါတယ္။ အရွုံးကို အရမ္းအေရးေပးၿပီး လုပ္သင့္တာမလုပ္ရင္ ပိုဆိုးမယ္၊ အျမတ္အစြန္းရမယ့္ Tradeအသစ္ေတြကို လြတ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ Losing is only in your mind and you have to manage losses. Don't let losses manage you.

Happy Cutting Losses!

အရွုံးဆိုတာမရွိ (၂)

Stop-lossအေၾကာင္းေျပာရင္ Technical Analysisကို ဘယ္လိုမွ ခ်န္ထားလို့မရပါဘူး။ Long-term Fundamental based investorေတြေတာင္မွ Technical Analysisကို သံုးမယ္ဆိုရင္ Stockတစ္ခုကို Investလုပ္တဲ့ေနရာမွာ ပိုၿပီးထိေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဖတ္ရတာလြယ္ကူေအာင္ Shortingလုပ္တာကို ေဘးဖယ္ထားၿပီး Simply Long Stock(ေစ်းတက္လ်င္ အျမတ္ရျခင္း)ဘက္ကေနပဲ ေျပာသြားပါ့မယ္။

Oldest and Simplest are the Best

Technical Analysisရဲ့ ေရွးအက်ဆံုးနဲ့ အရုိးရွင္းဆံုး Trend line, Support, Resistanceလုိင္းေတြဟာ Stop-loss, Profit-taking pointေတြ Defineလုပ္ဖို့ အေကာင္းဆံုးနဲ့ အလြယ္ဆံုးနည္းေတြပါပဲ။ ကြ်န္ေတာ္အဲဒါေတြအေၾကာင္း အေသးစိပ္ေရးဖူးပါတယ္။ Stockတစ္ခုကို မTradeခင္ အေရးအႀကီးဆံုးသိရမွာေတြက

• Profit is made at the Entry, not at the Exit (ဘယ္ေစ်းကဝင္မလည္းဆိုတာ အရမ္းအေရးႀကီးပါတယ္)။
• အနီးဆံုး Supportနားကို Stockက်လာတဲ့အထိေစာင့္ပါ။ ေစာင့္ရလို့ ဘာမွျဖစ္မသြားပါဘူး။ Cashဟာ အနည္းဆံုးေတာ့ Cash interestsရေနမွာပါပဲ။
• Supportကို ထိၿပီဆိုရင္ ႏွစ္ရက္၊ သံုးရက္ေလာက္Closeေတြဟာ Supportအေပၚမွာ ပိတ္သလားၾကည့္ရပါမယ္။ ေစ်းတက္ၿပီးပိတ္သြားတဲ့ေန့မွာ Volumeေကာင္းလားလည္း ၾကည့္ရပါမယ္။
• Tradeတစ္ခု Openမလုပ္ခင္မွာ Supportေအာက္နားမနီးမေဝးဟာ ကိုယ့္ရဲ့ Stop-lossလို့ သိထားရပါမယ္။ Tradeတစ္ခုကို မဝင္ခင္ ဒီေစ်းအထိက်လာရင္ Cut Lossလုပ္ရမယ္လို့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ထားရပါမယ္။
• အဲဒီ့ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ၿပီးမွ Tradeတစ္ခုကို ေသခ်ာOpenလုပ္ပါ။

နည္းနည္းထပ္ကြန့္ခ်င္ရင္ Nearest Resistanceလိုင္းဟာ ကိုယ္Profit-takingလုပ္သင့္တဲ့ ေနရာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီနည္းဟာ ေလွနံဓါးထစ္မွတ္ထားလို့ေတာ့မရပါဘူး။ သတင္းဆိုးတစ္ခုခုထြက္လာခဲ့ရင္ အဲဒီ့Resistanceကို ထိမွာကို မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ၿပီးရင္ ကိုယ္Tradeလုပ္မယ့္ Intervalေပၚလည္း မူတည္ပါတယ္။ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အခ်ိန္ျပည့္တဲ့အထိ ဘာမွျဖစ္မလာေတာ့လည္း ရသေလာက္နဲ့ Exitလုပ္သင့္ရင္ လုပ္ရမွာပါပဲ။ Uptrendကို Clearly Brokenျဖစ္ေနတဲ့ Signျပေနရင္လည္း ျမန္ျမန္ပိတ္ရမွာပါပဲ။

Mindset

ပထမဆံုးနားလည္ဖို့က အေပၚမွာေျပာသြားတဲ့ Technical Analysisဟာ ကိုယ့္ရဲ့ trading riskကို အနည္းဆံုးေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ဖို့ပဲ သံုးစားလို့ရတယ္လို့ နားလည္ရပါမယ္။ ကိုယ္ဝင္တဲ့Entryဟာ Chartေပၚမွာ လွလွေလးေပၚေနေပမယ့္ ဒါဟာProfitable Tradeျဖစ္လိမ့္မယ္လို့ က်ိန္းေသေျပာလို့မရပါဘူး။ တကယ္လို့ တစ္ေယာက္ေယာက္က မင္းကိုငါ ေသခ်ာျမတ္မယ့္ Technical Analysisတစ္မ်ိဳးသင္ေပးမယ္ဆိုရင္ too good to be trueလို့ သေဘာေပါက္ရပါမယ္။

Gambler and Lotto Player

အေပ်ာ္တမ္းေလာင္းကစားတတ္တဲ့သူ၊ ထီထိုးၿပီး စိတ္ကူးေကာင္းေကာင္းယဥ္တတ္တဲ့သူေတြဟာ Stock Tradingဝင္လုပ္ရင္ ဒုကၡေကာင္းေကာင္းေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ထီထိုးၿပီး စိတ္ကူးယဥ္တတ္တဲ့ Mindsetဟာ Traderတစ္ေယာက္ကို Realistic decisionခ်ဖို့ ေကာင္းေကာင္းေႏွာင့္ႏိုင္ပါတယ္။ အဆိုးရြားဆံုးက တစ္ခ်ိဳ့ေလာင္းကစားနည္းေတြနဲ့ ထီထိုးရင္ ဘာလုပ္လို့ မရဘူးလည္း သိသလားမသိဘူး။ ေတြးၾကည့္ပါဦး။

....

....

....

....

....

....

အေျဖကေတာ့ You can't stop-loss! ထီထိုးၿပီးသြားရင္ ဘြာေတးလုပ္လို့ရေသးလား? ကိုယ့္ပိုက္ဆံကေတာ့ အဆံုးပဲ။ ထီေပါက္ဖို့Probabilityက 1 in a several millions။ ထီထိုးၿပီး ထိုင္ေစာင့္တတ္တဲ့အက်င့္ဟာ ထီအေပ်ာ္ထိုးတဲ့ကိစၥမွာ ပိုက္ဆံဘာမွမမ်ားေပမယ့္ အဲဒီ့Mindsetကို Tradingထဲကို သယ္လာရင္ You're as good as dead! ေနာက္တနည္းေတြးလို့ရတာကေတာ့ Stop-lossမရွိရင္၊ မလိုက္နာရင္ ဒါဟာ ေလာင္းကစားေနတာလို့ပဲ ျမင္ရပါမယ္။

Can't bear the feeling of losing money

ဟုတ္ပါတယ္၊ အဆိုးဆံုးပဲ။ ပိုက္ဆံဆိုတာ ကိုယ့္အိတ္ထဲကေန တတိတိနဲ့ထြက္ေနရင္ ဘယ္လိုလုပ္ စိတ္ေကာင္းႏိုင္မွာလည္း။ မေရာင္းေသးသေရြ့ေတာ့ တကယ္မရွုံးေသးဘူး (Realised Loss)ဟုတ္တယ္မဟုတ္လား။ အဲဒီ့ ကိုယ့္ပိုက္ဆံေလးျပန္ရႏိုး၊ ျပန္ရႏိုးနဲ့ေစာင့္တဲ့အလုပ္ဟာ Tradingမွာ အဆိုးရြားဆံုးပဲ။ အဲဒီလို Bad Feelingမခံစားရေအာင္က ကိုယ့္ရဲ့Perspectiveကို ေျပာင္းဖို့လိုပါတယ္။

Think like a business man

အခုဒီPostဖတ္ေနတဲ့သူဟာ Businessတစ္ခုမွာ Employeeအေနနဲ့ လုပ္ေနဖို့က ေတာ္ေတာ္ေလးProbabilityမ်ားမွာပါ။ ကိုယ့္တစ္လတစ္လရရေနတဲ့ လခကအဲဒီ့ Businessရဲ့ Incomeဘက္မွာရွိသလား၊ Expenseဘက္မွာရွိသလား?? ရွင္းပါတယ္၊ ကိုယ္ရမွေတာ့ Expenseေပါ့။ ဒီေတာ့ ကိုယ့္ကိုခန့္ထားတဲ့ အလုပ္ရွင္ဟာ ကိုယ့္ကိုလခေပးသေလာက္မွ အနည္းဆံုးျပန္အျမတ္မရရင္ ကိုယ့္ကိုခန့္ထားပါ့မလား။ No way unless it's your daddy's business. အလုပ္မွာ ကိုယ္ဟာContribution သိပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ရင္ျဖစ္ျဖစ္၊ Employerရဲ့ Businessဟာ သိပ္မစံြေတာ့ရင္ျဖစ္ျဖစ္ ေနာက္ဆံုးမွာ ဘာလုပ္ခံရမလည္း? The famous "L" wordေလ - Layoff!

ဒီေတာ့ေတြးရမွာက ကိုယ့္ကိုယ္ကုိ Business Ownerလုိသေဘာထားၿပီး Lossေတြဟာ ကိုယ့္Businessရဲ့ Expensesေတြပဲလို့ နားလည္ရပါမယ္။ Profitေတြကေတာ့ Revenue/Incomeေပါ့။ ဒီေတာ့ Stop-lossမလုပ္ဘဲ Traderျဖစ္ခ်င္တဲ့သူဟာ Expenseမရွိတဲ့ Businessကို Runခ်င္ေနတဲ့သူနဲ့အတူတူပဲလို့ နားလည္ရပါမယ္။ Tradeတစ္ခုဟာ ကိုယ္ထင္သလိုျဖစ္မလာရင္ အသံုးမက်တဲ့အလုပ္သမားကို ထုတ္ပစ္သလို အဲဒီ့Tradeကို Sackလုပ္ပစ္ရပါမယ္။ Technical Analysisကိုသံုးၿပီး Analysisလုပ္တာဟာ ကိုယ္ခန့္မယ့္ အလုပ္သမားရဲ့ Resumeကို ၾကည့္သလိုပဲလို့ သေဘာေပါက္ရမယ္။ သေဘာက်လို့ ခန့္ၿပီးတုိင္း တကယ္သံုးစားလို့ ရခ်င္မွရမွာေပါ့၊ ဟုတ္တယ္မဟုတ္လား။ ဒီေတာ့ အသံုးမက်တဲ့အလုပ္သမားကို ျဖဳတ္ပစ္ႏိုင္ရင္ Professional traderျဖစ္ဖို့ နီးစပ္လာၿပီလို့မွတ္ထားႏိုင္ပါတယ္။

Stop-lossကို ဒီpostမွာ Method and Mindsetပိုင္းဘက္ေတြကေန ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္Postေတြမွာ Detailed Money Managementအပိုင္းေတြ ေရးေပးသြားပါဦးမယ္။

Happy Cutting Losses!

အရွုံးဆိုတာမရွိ (၁)

ဟုတ္ပါ့မလားဟလို့ ေတြးေနလားေတာ့ မသိဘူး။ Tradingလုပ္တဲ့အခါမွာ အရွုံးဆိုတာရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Net အရွုံးဆိုတာ မရွိေအာင္ ဘယ္လို Money Managementလုပ္ရမလည္းဆိုတာကို စိတ္ဝင္စားေအာင္ Titleေပးထားတာပါ။ ဒီPostထဲက တခ်ဳိ့Conceptေတြဟာ Robert Kiyosakiနဲ့ Dr. Alexander Elderရဲ့ Intellectual Propertyေတြျဖစ္ပါတယ္။

Trading vs. Investing

ပထမဆံုးေျပာခ်င္တာကေတာ့ အမ်ားစုဟာ Tradingနဲ့ Investingကို ေရာေနတာပါပဲ။ Tradingဟာ Short-term focusedျဖစ္ၿပီး Investingကေတာ့ Long-termအတြက္ပါ။ Stock Investingဟာ တကယ္တမ္းေတာ့ Day jobလည္းရွိ၊ ေငြပိုေငြလွ်ံနည္းနည္းရွိတဲ့သူေတြ Financial Advisor, Brokerအစရွိတဲ့သူေတြရဲ့ Tipsေတြနဲ့ ဝယ္ၿပီးပစ္ထားတတ္တဲ့ အရာလို့ Generally Definitionဖြင့္ႏိုင္ပါတယ္။ ဟုတ္မဟုတ္ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္နဲ့ ကိုယ့္ဝန္းက်င္ကသူေတြကိုသာ ၾကည့္ၾကည့္ပါ။ အမ်ားစုဟာ Stock Marketထဲမွာ Directly(သို့) Indirectly (Mutual Funds in America, Superannuation Funds in Australia) Investလုပ္ထားၾကပါတယ္။ အခုကြ်န္ေတာ္ေျပာေနတဲ့ Investingဆိုတာ Direct Investingကို ေျပာေနတာပါ။ ကိုယ္ဝယ္ခဲ့တဲ့Stockက solid bluechip stockဆိုရင္ေတာ့ ေတာ္ရုံအရွုံးေပၚေနရင္ေတာင္ အခ်ိန္တန္ရင္ (အခ်ိန္ဟာ ၃လကေန ၃ႏွစ္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္) ကိုယ့္ပိုက္ဆံေတာ့ ျပန္ရတတ္ပါတယ္။ ၾကားထဲမွာရတဲ့ Dividendsကပဲ အျမတ္ေပါ့။ တခ်ိဳ့ကေျပာၾကတယ္ Time in the Market is More Important than Timing in the Marketဆိုၿပီးေတာ့ပါ။ အခ်ိန္တန္ရင္ေတာ့ ႏြားပိန္ကန္မယ္ေပါ့။ "အရွုံးဆိုတာမရွိ" တမ်ိဳးေပါ့ေလ :)။ ဒီလိုနည္းနဲ့ Investလုပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ တစ္ခုပဲေျပာခ်င္ပါတယ္ - "You are going to need a lot of LUCK"။

Trading is a totally different ball game

အမ်ားစု Stock Tradingဝင္လုပ္ၿပီး Marketထဲကေန Washed Outျဖစ္ျဖစ္သြားရတဲ့ အဓိကတရားခံကေတာ့ အဲဒီ့Long-term investing mindsetကို Trading arenaထဲကို ဆြဲေခၚလာလို့ပါပဲ။ Tradingလုပ္ဖို့ Totally different mindsetလိုပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ဒီBlogေရးစက ေျပာဖူးတဲ့ 3M (mindset, method, management)ဟာ အရမ္းအေရးႀကီးပါတယ္။ Technical Analysis(TA)နဲ့ Fundamental Analysis(FA)ကို ေလ့လာႏိုင္သေလာက္ တတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ TAနဲ့FAသိတဲ့လူတိုင္းဘာလို့ ပိုက္ဆံမရွာႏိုင္ရသလည္း? အဓိကကေတာ့ mindsetနဲ့ managementပိုင္းမွာ တေယာက္နဲ့တေယာက္ ကြာသြားလို့ပါပဲ။

Mythbusting

Tradingနဲ့ပတ္သက္ၿပီး Mythေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရွိပါတယ္။ ဦးေႏွာက္အရမ္းေကာင္းရမယ္၊ ပိုက္ဆံအမ်ားႀကီးအရင္ရွိရမယ္၊ ေစ်းႀကီးတဲ့ Stock Market Analysis Reportေတြ ဝယ္ရမယ္ စတာေတြေပါ့။ ဒါေတြအားလံုးဟာ Mythေတြႀကီးပါပဲ။ Tradingလုပ္ရင္ ေသခ်ာမွာေတြ ကြ်န္ေတာ္ေျပာျပမယ္။

- ေသခ်ာေလ့လာ Analysisလုပ္ၿပီး Entryေကာင္းေကာင္းေလးဝင္ထားဦး၊ ရွုံးႏိုင္ေသးတယ္။

- မေသမခ်ာနဲ့ သူမ်ားေျပာတိုင္းလိုက္ဝယ္၊ ရွုံးဖို့ေတာ္ေတာ္ေလးေသခ်ာတယ္။

- ေလာင္းကစားသလို မ်က္စိမွိတ္ၿပီး ေကာက္သာဝယ္ ေသခ်ာေပါက္ရွုံးမယ္။

ဒီအခ်က္သံုးခ်က္ကေန ဘာကိုေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္သလည္းဆိုေတာ့ Tradingလုပ္ရင္ ရွုံးဖို့Chanceက ပိုမ်ားပါလားလို့ ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ သန္းေထာင္နဲ့ခ်ီၿပီး တစ္ေန့တစ္ေန့ Marketထဲမွာ Tradeေနၾကတာ ဘာလိုမ်ား ပိုက္ဆံရွာေနၾကသလည္းဆိုၿပီး ေမးႏိုင္ပါတယ္။ အေျဖကေတာ့ Professionalsေတြ၊ Institutionsေတြဟာ "ရွုံးတာထက္ ျမတ္တာက ပိုမ်ားလို့ပါ"။ ျမန္မာလိုေျပာေတာ့ အဓိပၸါယ္က နည္းနည္းလံုးသြားတယ္။ တိတိက်က်ေျပာရရင္ ရွုံးတဲ့အၾကိမ္က ျမတ္တဲ့အၾကိမ္ထက္ ပိုမ်ားခ်င္မ်ားမယ္၊ ဒါေပမယ့္ ရွုံးရင္ေငြနည္းနည္းပဲရွုံးၿပီး ျမတ္ရင္ ေငြမ်ားမ်ားပိုျမတ္တဲ့အခါမွာ Net balanceဟာ Positiveျပႏိုင္ပါတယ္။

Lose Less, Make More

အခုေလာက္ဆိုရင္ Tradingရဲ့ Core Principleကို သိၿပီထင္ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ Lossေတြကို ေသခ်ာManageလုပ္ဖို့ပါပဲ။ Lossကိုႏိုင္နင္းရင္ Profitပိုင္းက Automatic handleလုပ္သြားပါလိမ့္မယ္။ Stop-loss, Stop-lossဆိုၿပီး ကြ်န္ေတာ္ေရးေရးေနတာ ေတြ့ဖူးမွာျဖစ္သလို၊ သူမ်ားေတြေျပာတာ၊ Trading Bookေတြထဲမွာ ေျပာေျပာေနတာ ေတြ့ဖူးမွာပါပဲ။ အေျပာလြယ္သေလာက္ အလုပ္ခက္ဆိုတဲ့အရာထဲမွာ အဲဒီ့Disciplineဟာ ထိပ္ဆံုးမွာပါပါတယ္။ အားလံုးနားလည္ေအာင္ေျပာရရင္ ဘာနဲ့တူသလည္းဆိုေတာ့ Weightခ်တာနဲ့ အတူတူပဲ။ နည္းနည္းေလ့လာလိုက္ရင္ လူတိုင္းဘယ္လိုWeightခ်ရမလည္း သိတယ္မဟုတ္လား။ ဒါေပမယ့္ တကယ္လည္းလုပ္ေရာ သိတဲ့အတုိင္းပဲ :) Part IIမွာ Stop-loss, Profit-taking, Money Managementအေသးစိတ္ကို ဆက္ေရးသြားပါ့မယ္။

How to 101

MZTရဲ့ Commentကေန ေရးသင့္တယ္ထင္တာ ေရးလိုက္ပါတယ္။ တခါမွ Investingမလုပ္ဘူးတဲ့သူ၊ Stock Tradingမလုပ္ဘူးတဲ့သူေတြအတြက္ သင့္ေတာ္မယ္ထင္လို့ပါ။ ေအာက္မွာေရးထားတာေတြအတိုင္း တေသြမတိမ္းလိုက္လုပ္စရာမလိုေပမယ့္ Beginnerတစ္ေယာက္အတြက္ Reasonable Stepေတြလို့ ထင္ပါတယ္။

၁) Can you legally invest/trade

အရင္Postတစ္ခုထဲမွာ ေျပာဖူးသလို ကုိယ္Investလုပ္ခ်င္တဲ့ Marketမွာ Invest/Tradeလုပ္ႏိုင္တဲ့ Eligibilityရွိမရွိ ေသခ်ာသိဖို့လုိမယ္။ USမွာဆိုရင္ SSN, Australiaမွာဆိုရင္ TFNအစရွိသျဖင့္ Minimum requirementေလးေတြရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သိပ္ေတာ့မခက္ပါဘူး။ ကိုယ္က Brokerageတစ္ခုမွာ Account ဖြင့္ဖို့ႀကိဳးစားတာနဲ့ သူတို့ရဲ့ Formမွာ ဘာေတြရွိရမလည္း ေတြ့ပါလိမ့္မယ္။

...

၂) How much you can park it

ဘာမွမလုပ္ခင္ ေသခ်ာတြက္ခ်က္ရမွာက ကုိယ့္မွာ Investingစလုပ္ဖို့ ေငြဘယ္ေလာက္ရွိမလည္း ဆိုတာပါ့။ စစခ်င္းလုပ္တဲ့သူေတြအတြက္ Medium Term Investingလုပ္သင့္တယ္လို့ ထင္တယ္။ Short Termလုပ္ဖို့က Skillနဲ့ အေတြ့အႀကံဳလိုသလို၊ Long Termလုပ္ေတာ့လည္း ၿငိမ္လြန္းၿပီး ဘာမွသိပ္ Learnျဖစ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ Medium Term အေနနဲ့ ၁လကေန ၃လေလာက္အထိ လုပ္သင့္ပါတယ္။ အခ်ိန္တိုတခုအတြင္း ျမတ္ရင္ ျမတ္သလို၊ ရွုံးရင္ ရွုံးသလို Tradeကို Exitလုပ္တာ Beginnerအတြက္ Practiceရပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္Termကို ေျပာေနရသလည္းဆိုေတာ့ ဒီLength of timeဟာ ကိုယ့္ပိုက္ဆံကို Marketထဲထည့္ထားရတဲ့ အခ်ိန္မို့လို့ပါ။ ဒီေတာ့ ေငြAmountဟာ ကိုယ္ေဘးဖယ္ထားႏိုင္မယ့္ Amountျဖစ္မယ္ဆိုရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္။ ေန့တဓူဝ ကိစၥေတြအတြက္ ျပန္ျပန္ယူသံုးေနရမယ့္ Quotaထဲကဆိုရင္ Tradeတစ္ခုကို မလုိအပ္ဘဲ ေစာေစာExitလုပ္ေနရပါလိမ့္မယ္။ Recommendလုပ္တာကေတာ့ အနည္းဆံုး ၅၀၀၀ကေန ၁၀,၀၀၀ေလာက္အထိ စသင့္တယ္။ သိပ္နည္းလြန္းေတာ့လည္း ဘာမွကို မလူးလြန့္သာပါဘူး။

၃) Broker

Brokerေရြးခ်ယ္တာဟာ Beginnerေတြအတြက္ အရမ္းအေရးမႀကီးပါဘူး။ ဘာလို့လည္းဆိုေတာ့ Tradeလုပ္မယ့္ Frequencyနဲ့ Amountက နည္းေသးေတာ့ Brokerage Firmတစ္ခုနဲ့တစ္ခု ဒီေလာက္ႀကီး မသိသာပါဘူး။ အေရးႀကီးတာက ကိုယ္ေပးရတဲ့ Brokerageနဲ့ တန္တဲ့Serviceျပန္ရရဲ့လား ဆိုတာပါပဲ။ အေမရိကား Marketေတြအတြက္ သင့္ေတာ္မယ့္ Broker review linkကို ေတြ့ထားတယ္။ http://online-stock-trading-review.toptenreviews.com/။ အဲဒီ့Pageမွာ ကိုယ့္အတြက္ ဘယ္လိုFeatureေတြလိုမလည္း ေသခ်ာဖတ္ၾကည့္ပါ။ Top 1-5ဟာ မမွားႏိုင္ဘူးလို့ ကြ်န္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ သူငယ္ခ်င္းေတြ၊ မိတ္ေဆြေတြထဲမွာ လက္ရွိTradeလုပ္ေနတဲ့သူေတြရွိရင္ အဲဒီထဲက တစ္ခုခု သူတို့မ်ား သံုးေနမလား ေမးၾကည့္ပါ။ Googleမွာ Brokerတစ္ခုခ်င္းစီအတြက္ Detail Reviewေတြ ဖတ္ၾကည့္ပါ။

Brokerအမ်ားစုရဲ့ ေကာင္းတဲ့အခ်က္ကေတာ့ Account Openလုပ္ဖို့ ပိုက္ဆံေပးရေလ့မရွိပါဘူး။ တစ္ခ်ိဳ့ကေတာ့ Account Activateျဖစ္ဖို့ ေငြအနည္းဆံုး ဒီေလာက္ေတာ့ ထည့္ရမယ္ ဘာညာလုပ္တတ္တယ္။ ဒီေတာ့ အေရးၾကီးတာက ကိုယ့္Cashအတြက္ သူတို့ဘက္က ဘာGuaranteeေပးႏိုင္သလည္း ၾကည့္ရပါမယ္။ သူတို့Bankruptျဖစ္ရင္ ကိုယ့္ေငြအတြက္ Insuranceရွိရဲ့လား စသျဖင့္ေပါ့။ တခ်ိဳ့ရက္ေတြမွာ Open Tradeမရွိပဲ ေငြသားခ်ည္းရွိရင္ ကိုယ့္ေငြက အတိုးဘယ္ေလာက္ရမလည္း သိကိုသိသင့္တယ္။ ၿပီးရင္ ATM card, Debit card Accessရွိမရွိ၊ မရွိရင္လည္း wire transferလုပ္ရတာ ဘယ္ေလာက္ Convenientျဖစ္မလည္း သိရမယ္။ Brokerနဲ့ ပတ္သက္ၿပီး သိသင့္တာကေတာ့ Brokerလုိ့ ဘာလို့ေခၚလည္းဆုိေတာ့ ကိုယ့္ကိုBrokeေအာင္လုပ္ႏိုင္လို့ပါပဲ း)

၄) 3M

အားလံုး Setupလုပ္ၿပီးၿပီဆိုတာနဲ့ အနည္းဆံုး Market Movementေတြကို စၿပီးၾကည့္လို့ရပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ တကယ့္ပိုက္ဆံနဲ့ တကယ္Investမလုပ္ခင္ ကြ်န္ေတာ္အၿမဲေျပာေနတဲ့ 3Mကို သိရပါမယ္။ အေပၚက ၁၂၃ကို စလုပ္ေနၿပီဆိုကတည္းက Mindsetကေတာ့ မဆိုးပါဘူး။ Methodအတြက္ေတာ့ စာဖတ္ရမယ္၊ ၿပီးရင္ managementနဲ့ ေပါင္းၿပီး တကယ့္အေတြ့အၾကံဳရွိေအာင္ လုပ္ယူရပါမယ္။ ကြ်န္ေတာ္ ဒီBlogမွာ 3Mကို လွည့္ၿပီး ေရးသြားမွာျဖစ္သလို ကိုယ့္ကိုယ္ကို တျဖည္းျဖည္း 3Mနဲ့ Practical experienceတိုးပြားလာဖို့ အခ်ိန္နဲ့ ေငြရင္းႏွီးၿပီး လုပ္ယူရပါမယ္။ It's not an easy job but it's very doable. စစခ်င္းTradeမယ့္ Stockကိုေရြးဖို့ ကိုယ္သိတာကို ေရြးပါ။ ကိုယ္အနည္းဆံုး တဝက္ေလာက္ နားလည္မယ့္ Businessကို Runေနတဲ့ Stockကိုေရြးပါ။ Tradeမလုပ္ခင္ Fundamentalနဲ့ Technical ပိုင္းကို ေသခ်ာAnalysisလုပ္ပါ။ ၿပီးရင္ Entry price, stop-loss price, profit-taking price, units to be boughtအစရွိတာေတြကို Planလုပ္ပါ။ ဒီTopicအားလံုးလိုလိုကို ဒီBlogမွာ တီးေခါက္မိေအာင္ ေရးၿပီးပါၿပီ။ ဆက္လည္းေရးသြားမွာပါ။

ဒီေလာက္ဆိုရင္ ဘယ္လိုစရမလည္း နည္းနည္းေတာ့ တီးေခါက္မိၿပီထင္ပါတယ္။ Advisorနဲ့ေတြ့တာေတာ့ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Advisorအမ်ားစုဟာ Insuranceနဲ့ Mutual Fundေတြပဲ ထိုးေရာင္းတတ္ပါတယ္။ ကိုယ္က်ိဳးထက္ Clientက်ိဳးကို ၾကည့္တဲ့ Advisorကိုသိတယ္၊ Recommendလုပ္တဲ့သူရွိတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေတြ့ကိုေတြ့သင့္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူေျပာသမွ်ကို နားေထာင္ၿပီး ထြက္လာရမယ့္အစား ကိုယ့္မွာ 3Mနည္းနည္းရွိရင္ အနည္းဆံုး အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးႏိုင္မယ္၊ သူေျပာေနတာဟာ ကိုယ့္အတြက္လား သူ့အတြက္လား ပိုၿပီး ခြဲျခားလာႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။

Plan Your Trade, Trade Your Plan.

The Last 'M'

3Mထဲက Methodနဲ့ ပတ္သက္တာေတြ ဆက္တိုက္ေရးလာလို့ အခုAnother Mဘက္ကို နည္းနည္းေျပာပါရေစ။ တကယ္တမ္းေတာ့ ဒီMအေၾကာင္း ေျပာကိုမေျပာရေသးပါဘူး။ Mindsetအေၾကာင္းအစခ်ီၿပီးသြားၿပီ၊ Methodအေၾကာင္းလည္း Basicအခ်ိဳ့ေတာ့ ေျပာၿပီးသြားၿပီ။ 3Mကို လွည့္ေရးသြားမယ္လို့ အရင္ကေျပာခဲ့တဲ့အတိုင္း အခုဒီPostမွာ Management အေၾကာင္းေျပာပါမယ္။

Managementဆိုတဲ့ စာလံုးက တစ္လံုးတည္းနဲ့ ေတာ္ေတာ္က်ယ္ျပန့္ပါတယ္။ Trader/Investorတစ္ေယာက္နဲ့ ပတ္သက္တဲ့ Managementေတြကေတာ့

၁) Trade Management

၂) Portfolio Management

၃) Tax Management

၄) Wealth Management အစရွိသျဖင့္ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ အျခားManagementေတြရွိပါေသးတယ္။ ဟံုသြားမွာစိုးလို့ အခုေတာ့ ဒီေလာက္သိရင္ လံုေလာက္ပါတယ္။

...

Trade Managementကေနစရေအာင္။ Tradeတစ္ခုကို ဘာမ်ားManagementလုပ္ဖို့လိုသလည္းလို့ ထင္ခ်င္ထင္မယ္။ ဝယ္ၿပီး ျပန္ေရာင္းတာမ်ားေပါ့။ သာမန္လူေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ သူမ်ားဝယ္ရင္လိုက္ဝယ္ၿပီး၊ သူမ်ားေရာင္းရင္ လိုက္ေရာင္းတယ္။ ဘယ္ေလာက္မွာ ဝယ္ၿပီး၊ ဘယ္ေလာက္မွာေရာင္းမယ္၊ ဘယ္ေလာက္ဖိုးဝယ္မယ္၊ ဘယ္ေလာက္ၾကာေအာင္ ကိုင္ထားမယ္၊ ဘယ္ေလာက္အထိအရွုံးခံမယ္ အစရွိတဲ့ Trading Planေတာ့ မရွိသေလာက္ကို မလုပ္ၾကဘူး။ မရွိတာထက္ မသိတာလည္း ပါပါတယ္။ Trading Planတစ္ခုမွာ ပါကိုပါရမယ့္ Main Fieldေတြကေတာ့

၁) Entry Price - ဘယ္ေလာက္ေစ်းနဲ့ ဝယ္မလည္း

၂) Profit-taking price - ဘယ္ေလာက္ျမတ္ရင္ ေရာင္းမလည္းဟာ ဒီေစ်းကို သတ္မွတ္မယ္

၃) Stop-loss price - ဘယ္ေလာက္႐ံွုးရင္ ေရာင္းမလည္းဟာ ဒီေစ်းကို သတ္မွတ္မယ္

၄) If Entry price is not achievable with initial bids, how far you would go chasing it? - Entry Priceမရခဲ့ရင္ ဘယ္ေစ်းအထိလုိက္ေပးဝယ္မလည္း

၅) ဘယ္ႏွစ္ပတ္ (သို့) ဘယ္ႏွစ္လ ကိုင္ထားမွာလည္း

အစရွိသျဖင့္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို မညာတမ္းေမးၿပီး၊ Stock Quoteနဲ့တကြ Record လုပ္ထားဖို့လိုပါတယ္။ ပိုအေရးၾကီးတာက ကိုယ့္ရဲ့ Trading Planကို ကိုယ္ Followလုပ္ဖုိ့လိုပါတယ္။ Self-discipline မရွိရင္ Traderမျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။

Portfolio Managementဟာ ကိုယ့္ရဲ့ Risk Toleranceနဲ့ အမ်ားၾကီးပတ္သက္ပါတယ္။ ကိုယ္က Short term price fluctuationကို ဘယ္ေလာက္သည္းခံႏိုင္သလဲ (Your stop-loss price)၊ ဘယ္လို Investment Typeေတြကို ကိုယ္က စိတ္ဝင္စားသလည္း ေပၚမူတည္ပါတယ္။ ဘယ္လိုSectorေတြကိုကိုယ္က ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံခ်င္တာလည္းလည္း သိဖို့လိုတယ္။ ဥပမာ - Conservativeနည္းနည္းျဖစ္တဲ့ Investorတစ္ေယာက္ရဲ့ Portofolioတစ္ခုဟာ ေအာက္မွာျပထားတာမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ကိုယ့္က Riskမ်ားမ်ားယူရဲတဲ့သူဆိုရင္ Propertyက ေလ်ာ့သြားၿပီး Stockေတြခ်ည္းမ်ားမ်ားကိုင္တဲ့ Portfolioလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ Asset typeတစ္မ်ိဳးခ်င္းစီကမွ တခါထပ္ၿပီး Sectorအလုိက္ ထပ္ခဲြႏိုင္ပါတယ္။ ေအာက္မွာ Sectorအမ်ိဳးမ်ိဳးခြဲၿပီး Investလုပ္ထားတဲ့ Stock Portfolioတစ္ခုကို ျပထားပါတယ္။

General Rule of Thumbကေတာ့ Asset Typeမ်ားေလ၊ Sectorမ်ားေလ၊ ေကာင္းေလပဲျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ့ကေတာ့ Diversified Portfolioလို့ ေခၚေလ့ရွိၾကတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္အျမင္ကေတာ့ အမ်ားၾကီးရွိစရာမလိုပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ တစ္ခုထဲ မည္းၿပီးပိုက္ဆံေတြကို ရင္းႏွီးျမဳွပ္ႏွံထားတာလည္း မေကာင္းပါဘူး။ Asset Type သံုးမ်ိဳးေလာက္နဲ့ Stockအတြက္ Sector သံုးမ်ိဳးေလာက္ျဖန့္ၿပီး Investလုပ္ထားရင္ Riskကိုလည္း Balanceလုပ္ထားရာေရာက္မယ္၊ ကိုယ္လည္း Manageလုပ္ရသက္သာမယ္။

Tax Managementကေတာ့ လူအမ်ားစု အျမဲလ်စ္လ်ဴရွုထားတတ္တဲ့ areaပါ။ ႏွစ္ကုန္လို့ tax ရွင္းေတာ့ ျမတ္ေနရင္လည္း ေပးသင့္တာထက္ ပိုေပးမိမယ္၊ ရွုံးရင္လည္း ရသင့္သေလာက္ tax offset/refundမရတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တတ္တယ္။ best ruleကေတာ့ investမလုပ္ခင္မွာ ဘယ္နာမည္နဲ့ဝယ္မလည္း ႀကိဳတင္ဆံုးျဖတ္ရပါမယ္။ tax effectiveအျဖစ္ဆံုး နာမည္ကို ေရြးသင့္တယ္။ ဥပမာ - ကိုယ့္နာမည္လား၊ ကိုယ့္သားသမီးနာမည္လား၊ ကိုယ့္မိန္းမ/ေယာကၤ်ားရဲ့နာမည္လား၊ ကုမၸဏီနာမည္လား၊ Trust fundရဲ့ နာမည္လား အစရွိသျဖင့္ေပါ့။ အေကာင္းဆံုးက နာမည္ရွိတဲ့ Accountantနဲ့ ေတြ ့ၿပီး most tax effectiveျဖစ္မယ့္ Structureကို ေရြးရပါမယ္။ tax lawေတြကို Accountantသိသေလာက္ရဲ့ သံုးပံုတစ္ပံုေလာက္သိရင္ အေကာင္းဆံုးပဲ။

Wealth Mangementနဲ့ပတ္သက္တာကေတာ့ အခုေျပာရင္ နည္းနည္းေစာေနလိမ့္မယ္။ ဥပမာေတြကေတာ့ ကိုယ့္ Wealthကို ကာကြယ္ဖို့ ဘာInsuranceရွိသလည္း? ကိုယ့္ရဲ့ Investment Teamက ဘယ္သူေတြလည္း (Mortgage Broker, Accountant, Lawyer, Stock broker, Financial Adviser အစရွိသျဖင့္) သိရပါမယ္။ ကိုယ့္ရဲ့ Cashflowကို ကိုယ္ဘယ္ေလာက္ Controlလုပ္ႏိုင္သလည္းကလည္း Wealth managementထဲမွာ ပါႏိုင္ပါတယ္။

အခ်ဳပ္ေျပာရရင္ အေပၚမွာ ေျပာခဲ့တာမွန္သမွ်ဟာ 3M - Managementရဲ့ Introductionေတြပဲ ရွိပါေသးတယ္။ အေသးစိပ္ေတြကို အလွည့္က်ရင္ ေျပာသြားပါ့မယ္။ ေသခ်ာဖတ္ၾကည့္ရင္ ကြ်န္ေတာ္ေျပာသြားတဲ့ထဲမွာ Preparationဟာ ထက္ဝက္မက လႊမ္းမိုးေနတာေတြ့ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကပိုကရုိ၊ စည္းကမ္းသိပ္မရွိပဲေနေလ့ရွိရင္၊ Plannigလုပ္ေလ့မရွိရင္ Investorေကာင္း မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒီPostဖတ္ၿပီး ေလာေလာဆယ္ေတာ့ Stockတစ္ခုမဝယ္ခင္ Trading Planေလး ခ်ေရးၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္ေရးရက်ိဳး နပ္ပါၿပီ။