13 November 2009

Candlesticks - Part I


ဖေယာင္းတိုင္ေတြဟာ ျမန္မာျပည္မွာပဲ အသံုးဝင္တာမဟုတ္ပါဘူး၊ Stock Tradingမွာလည္း ေတာ္ေတာ္အသံုးဝင္ပါတယ္။ Candlesticksေတြဟာ OHLC Barေတြနဲ့ အေျခခံအတူတူပဲျဖစ္ေပမယ့္ ပိုၿပီးထင္ရွားတဲ့ Trading signalေတြကို ေပးပါတယ္။ Traderတစ္ေယာက္အေနနဲ့ Entryနဲ့Exitကို Timingလုပ္တဲ့ေနရာမွာ Barေရာ၊ Candlestickေရာသံုးႏိုင္ရင္ ပိုၿပီးေသခ်ာတဲ့ Confirmationရႏိုင္ပါတယ္။

Candlestickအေၾကာင္း အေသးစိတ္မေျပာခင္ သူ့ရဲ့သမိုင္းကို နည္းနည္းသိရင္ ပိုေကာင္းတယ္။ Candlestickရဲ့ ဇာတိဟာ Western Countriesေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ Candlestick Techniqueေတြရဲ့ အစဟာ ဂ်ပန္မွာ ၁၇၅၀ေလာက္က ဆန္ကုန္သည္သူေ႒း Munehisa Hommaဆိုတဲ့သူကေန စခဲ့တယ္လို့ဆိုပါတယ္။ Hommaဟာ သူ့ရဲ့ Financialပိုင္းမွာ ေတာ္တာမို့ သူ့ေခတ္က ဂ်ပန္အစိုးရရဲ့ Financial Consultantအေနနဲ့ေတာင္ ေနာက္ပိုင္းမွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီး Samuraiဘြဲ့ေတာင္ ေပးအပ္ခ်င္းခံခဲ့ရပါတယ္။ Candlestick Techniqueဟာ အေရွ့တိုင္းမွာပဲ ရွိေနခဲ့တာ ၂၀ရာစုေႏွာင္းပိုင္းမွာ Steve Nisonဆိုတဲ့သူက စိတ္ဝင္တစား စေလ့လာရာကေန အေနာက္တိုင္းျပည္ေတြကို သယ္လာၿပီး က်ယ္က်ယ္ျပန့္ျပန့္ အသံုးခ်ေအာင္ သူပဲဦးေဆာင္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ Hommaရဲ့ Techniquesေတြကို အႏွစ္ႏွစ္ရာေက်ာ္ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း Refineလုပ္လာခဲ့တာအခုဆိုရင္ Technical Analysisတိုင္းမွာ မရွိမျဖစ္ပါပါတယ္။ ေအာက္မွာ Wal-mart Store(WMT)ရဲ့ Barနဲ့ Candlestick Chartေတြကို ယွဥ္ျပထားပါတယ္။
...



Candlestickကိုဆြဲဖို့ OHLC dataလိုပါတယ္။ အဓိကကြဲျပားခ်က္ကေတာ့ Candlestickမွာ Openနဲ့Closeကို ပိုၿပီးဦးစားေပးပါတယ္။ Openနဲ့Closeကိုဆက္ၿပီး ေထာင့္မွန္စတုဂံပံု ခပ္ရွည္ရွည္ေလး ပံုထြက္ေလ့ရွိပါတယ္။ Openက Closeထက္ပိုျမင့္တဲ့ေန့ဆိုရင္ ေထာင့္မွန္စတုဂံကို အနက္ေရာင္ျဖည့္မယ္။ Closeက ပိုျမင့္တဲ့ေနဆိုရင္ေတာ့ အျဖဴေရာင္ျဖည့္ပါမယ္။ ဒီေထာင့္မွန္စတုဂံBodyကို Real Bodyလို့ေခၚတယ္။ Highနဲ့Lowလုိင္းေတြကိုေတာ့ Upper Shadowနဲ့ Lower Shadowလို့ အသီးသီးေခၚပါတယ္။ Candlestickမွာသံုးတဲ့ အေခၚအေဝၚေတြဟာ နာမည္လွလွေလးေတြရွိတာ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေတြ့ပါလိမ့္မယ္။



Candlestickေတြဟာ ဘယ္လိုေနရာမွာအသံုးအဝင္ဆံုးလည္းဆိုေတာ့ Trend Reversalျဖစ္ေတာ့မလား Confirmလုပ္တဲ့ေနရာမွာပါ။ ပထမဆံုး Introအေနနဲ့ Trend Reversal Signalျပတဲ့ Candlestick typeႏွစ္မ်ိဳးကိုေျပာပါမယ္။ သူတို့ကို Hammerနဲ့ Hanging Manလို့ေခၚပါတယ္။ ႏွစ္ခုလံုးဟာ ပံုစံအတူတူပါပဲ - ဒါေပမယ့္ ဘယ္လိုTrendမွာေပၚလာသလည္းေပၚ မူတည္ၿပီး အေခၚအေဝၚကြဲသြားပါမယ္။ ဘယ္လို Candleကို Hammerလို့ေခၚလည္းဆိုေတာ့ ပထမဦးဆံုး Trendဟာ Down Trendျဖစ္ရပါမယ္။ Down Trendမွာ Candleတစ္ခုရဲ့ Lower Shadowဟာ Real Body Heightရဲ့ အနည္းဆံုး ႏွစ္ဆရွည္ၿပီး၊ Upper Shadowဟာ မရွိ(သို့)မရွိသေလာက္ တိုရင္တိုရပါမယ္။ Hanging Manကက်ေတာ့ Up trendတစ္ခုထိပ္နားမွာ ျဖစ္ရပါမယ္။ Real Bodyနဲ့ Lower Shadowရဲ့ Length Ratioဟာလည္း Hammerလိုပဲ ၁း၂ အခ်ိဳးအနည္းဆံုး ရွိသင့္ပါတယ္။ ေအာက္မွာ Hammerနဲ့ Hanging Manေတြကို Circleလုပ္ျပထားပါတယ္။




Hammers in AMD chart

Hanging Men in Black & Decker Chart

Crowd Psychologyပိုင္းကေနျပန္ၾကည့္ရင္ Hammerျဖစ္လာတာဟာ ဘာေၾကာင့္လဲလို့ေတြးရပါမယ္။ Bearေတြဟာ ေစ်းကိုဆြဲခ်ဖို့ ႀကိဳးစားတယ္။ ဒါေပမယ့္ မေအာင္ျမင္ပဲ Closeဟာ Lowနဲ့ အလွမ္းေဝးေဝးမွာ သြားပိတ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဘာကိုျပလည္းဆို Bullေတြဟာ ေနာက္ဆံုးေတာ့ အႏိုင္ရသြားတယ္လို့ ဆိုလိုပါတယ္။ ဒီIdeaကို ေနာက္ေန့ Down Trend Line Breakout Signalနဲ့ Confirmလုပ္ၿပီး Tradeတစ္ခုကို ဝင္လို့ရတယ္။ Hammerျမင္ရင္ Bearsေတြဟာ တူနဲ့ အထုခံရေတာ့မယ္လို့ ေတြးရပါမယ္။

Hanging Manရဲ့ Psychologyကေတာ့ Up Trendတစ္ခုဟာ တျဖည္းျဖည္းနဲ့ ဆက္တိုက္တက္လာတဲ့အခါမွာ အခ်ိန္တန္ရင္ အရွိန္ကုန္လာပါမယ္။ Hanging Man Formationဟာ Bearsေတြဟာ စၿပီးAttackလုပ္လာၿပီလို့ ဆိုလိုတယ္။ ေသြးတိုးစမ္းတယ္ေပါ့။ ဒါေပမယ့္ သူတို့ မေအာင္ျမင္လိုက္ဘူး။ Hanging Manကိုျမင္ရင္ Bullေတြေတာ့ ထိပ္မွာ တဲြေလာင္းျဖစ္ေနၿပီ၊ အကိုင္မၿမဲရင္ ျပဳတ္က်ေတာ့မယ္လို့ သတိထားရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ Hanging Manျဖစ္ျဖစ္၊ Hammer ျဖစ္ျဖစ္ Following Dayရဲ့ Candleကို ၾကည့္ၿပီး Confirmလုပ္သင့္ပါတယ္။ Hanging Manအတြက္ဆိုရင္ Following Candleဟာ Black real body၊ Hammerအတြက္ဆိုရင္ေတာ့ White real bodyျဖစ္ရင္ပိုေသခ်ာပါတယ္။

Hanging Manနဲ့ Hammerကိုယ္တိုင္ရဲ့ Real body ျဖဴသလား၊ မည္းသလားကေတာ့ ဒီေလာက္အေရးမၾကီးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ White Hammerနဲ့ Black Hanging Manဟာ ပိုၿပီး Potentျဖစ္တယ္လို့ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ Hanging Manနဲ့ Hammerလို Candle Formationေတြဟာ သူတို့နာမည္ရဖို့ Candleတစ္ေခ်ာင္းပဲလိုပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ႏွစ္ေခ်ာင္း၊ သံုးေခ်ာင္းေပါင္းမွ Formationတစ္ခုျဖစ္တဲ့ Candlesticks Techniqueေတြ ဆက္ေရးေပးပါမယ္။ Part II မွာေတာ့ single-candle formationအေၾကာင္းပဲ ဆက္ေျပာသြားပါမယ္။

Happy Candle Lighting!

Related Post : OHLC Bars , Trend lines

09 November 2009

STOP!



ဒီPostကေတာ့ Passive Investorေတြထက္ Active Traderေတြအတြက္ ပိုသင့္ေတာ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Passive Investorေတြလည္း သိသင့္တယ္။ သတင္းစာေတြထဲမွာ သာမန္Middle Class Investorေတြကို ဘယ္လိုေခၚလည္း ဖတ္ဖူးသလားေတာ့ မသိဘူး။ Mom-and-dad-investorေတြလို့ ေရးေလ့ရွိပါတယ္။ Mom-and-dad-investorေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ သူမ်ားဆီကရတဲ့ Tipေတြ၊ သတင္းစာထဲက Finance Sectionက Recommendလုပ္တာေတြကိုဖတ္ၿပီး ေကာက္ဝယ္ေလ့ရွိတယ္။ အဲ ဝယ္ၿပီးရင္ေတာ့ အမ်ားစုဟာ ဘဏ္ထဲက ေငြလိုပဲထင္ၿပီး ပစ္ထားေလ့ရွိတယ္။ Buy-and-pray Modelလို့လည္း တခ်ိဳ့ေခၚၾကတယ္။

အဆိုးဆံုးကေတာ့ ဘယ္ေလာက္ေစ်းက်ရင္ေတာ့ ငါေတာ့ေရာင္းလိုက္မယ္ဆိုၿပီး Stop-loss targetမရွိတတ္ၾကပါဘူး။ ဒီေတာ့ မႏွစ္ကလို Marketလည္းပ်က္ေရာ၊ ျပန္တက္လာႏိုးႏိုးနဲ့ ေစာင့္ရင္းေစာင့္ရင္းနဲ့ပဲ လံုးပါးပါးခ်င္ပါး၊ ဒါမွမဟုတ္ ေမ့ထားလိုက္ၾကတယ္။ Mom-and-dad-investorေတြရဲ့ အဓိကအားနည္းခ်က္ကေတာ့ ျမတ္တာပဲျမင္ခ်င္၊ ၾကားခ်င္တယ္။ ရွုံးခဲ့ရင္ ဘာလုပ္ရမလည္းဆိုတဲ့ Plan Bကို သိပ္မေတြးတာမ်ားတယ္။
...

Professionalေတြ ဝယ္တဲ့စနစ္နဲ့ Mom-and-dad-investorေတြဝယ္တာ အရမ္းကြာတယ္။ Proေတြဟာ မဝယ္ခင္ကတည္းက ဘယ္ေလာက္အရွုံးခံမလည္းဆိုတာ ဦးဆံုးစဥ္းစားၿပီးမွ က်န္တာဆက္လုပ္တယ္။ ဘယ္ေလာက္အ႐ွုံးခံမလည္းဆိုတာ Mom-and-dad-investorေတြထဲမွာလည္း စဥ္းစားတဲ့သူေတြရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေယဘုယ်တြက္ေလ့ရွိတာကေတာ့ ဘယ္ေလာက္% ရွုံးခဲ့ရင္ ေရာင္းမယ္ဆိုတာပါပဲ။ ဥပမာ ဝယ္ေစ်းထက္ ၅%၊ ၁၀% (သို့) ၁၅%ရွုံးခဲ့ရင္ေတာ့ေရာင္းမယ္ အစရွိသျဖင့္ေပါ့ေလ။

Proေတြက ဘာပါထည့္စဥ္းစားလည္းၾကည့္ရေအာင္။ Proေတြဟာ သူတို့ရဲ့ Investment/Trading capitalကိုပါ ထည့္စဥ္းစားတယ္။ ေသခ်ာStock tradingမလုပ္ဘူးရင္ ဒီConceptဟာ နည္းနည္းစိမ္းေနပါလိမ့္မယ္။ တကယ္တမ္းေတာ့ ေတာ္ေတာ္လြယ္ပါတယ္။ Proေတြဟာ ကိုယ့္မွာရွိတဲ့ Total Capitalရဲ့ 2%ကေန 3%အထိပဲ Tradeတစ္ခုစီအတြက္ Riskယူတတ္ၾကတယ္။ ဥပမာ - Traderတစ္ေယာက္မွာ $100,000 capitalရွိတယ္ဆိုၾကပါစို့။ ဒါဆိုရင္ သူဟာ ၂၀၀၀ကေန ၃၀၀၀အထိပဲ အရွုံးခံဖို့ ျပင္ဆင္ထားပါတယ္။ ဒါထက္ပိုၿပီး Riskယူဖို့ လံုးဝPlanမရွိဘူး။

Main Idea behind this conceptကေတာ့ Traderတစ္ေယာက္အေနနဲ့ Rule No.1 ဟာ Profitရဖို့မဟုတ္ပါဘူး။ Capital Preservationဟာ ပိုအေရးၾကီးပါတယ္။ ဒီေတာ့ ၂%ပဲ Riskရင္ သူ့အတြက္ ေနာက္ထပ္အၾကိမ္ ၄၉ခါ Tradeႏိုင္ပါေသးတယ္ - (၂% x ၅၀ႀကိမ္ = ၁၀၀%)။ ၃%ဆိုရင္ ၃၂ခါက်န္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Stock Priceေပၚမွာ အရံွုးခံတဲ့ %ထက္ Capitalေပၚမွာ အရွုံးခံတဲ့ Amountက Survivalအတြက္ ပိုအေရးၾကီးတယ္။ Marketထဲကေန Wash Outျဖစ္သြားတဲ့ Loserအမ်ားစုဟာ ဒီအေၾကာင္းကို ၾကားေတာင္မၾကားဖူးတဲ့သူေတြ ျဖစ္ဖို့Chanceေတာ္ေတာ္မ်ားမယ္။

ေအာက္မွာ Stock Priceေပၚမွာေရာ၊ Capitalေပၚမွာပါ Riskယူမယ့္ %ေပၚမူတည္ၿပီး ကိုယ္ဘယ္ေလာက္ ဝယ္သင့္သလည္းဆိုတဲ့ Spreasheetေလးျပထားပါတယ္။ Capitalကို ၁၀၀၀၀လို့ Assumeလုပ္ထားပါတယ္။


Stock Price $ 30 30 30 30 30
acceptable loss as % of price 5% 10% 15% 20% 25%
acceptable $ loss over price 1.5 3 4.5 6 7.5






Capital $ 10000 10000 10000 10000 10000
acceptable loss as % of capital 3% 3% 3% 3% 3%
acceptable $ loss over capital 300 300 300 300 300






Position Size / Units / Volume 200.00 100.00 66.67 50.00 40.00
Position $ 6000 3000 2000 1500 1200

ဒီဥပမာကေန ဘာကိုConclusionဆြဲလို့ရလည္းဆိုေတာ့ Capitalေပၚမွာ Riskယူတဲ့Amountဟာ Fixedမို့လို့ Stock ေပၚမွာ Riskမ်ားမ်ားယူတိုင္း ဝယ္သင့္တဲ့ Unitေတြ ေလ်ာ့ေလ်ာ့သြားတာေတြ့ပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္တစ္မ်ိဳးေတြးႏိုင္တာကေတာ့ ကိုယ္က Stop-lossကို ေစာေစာျဖတ္ရင္ အစမွာ မ်ားမ်ားဝယ္ႏိုင္တာကို ေတြ့ပါလိမ့္မယ္။

Stop-loss သတ္မွတ္ၿပီး လုိက္နာတာဟာ Professionalနဲ့ Mom-and-dad-investorေတြၾကားက အဓိက ကြာဟခ်က္ပါပဲ။ Stop-lossကိုသတ္မွတ္တဲ့အခါ ကိုယ့္မွာရွိတဲ့ပိုက္ဆံ၊ Stock priceနဲ့ Capitalေပၚမွာ Riskယူမယ့္ %ေပၚမူတည္ၿပီး Position sizeကြဲျပားသြားတာကို နားလည္ရမယ္။ Stop-lossမရွိရင္ Helmetမပါပဲ ဆိုင္ကယ္စီးသလို လဲျပဳခဲ့ရင္ ပိုၿပီးနာဖို့ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Tradingမလုပ္ခင္ ကိုယ့္ရဲ့ Stop-lossနဲ့  Position sizeကို ေသခ်ာDefineလုပ္ဖို့ ႀကိဳးစားပါလို့ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။

Happy Investing!

PS : ဒီ့ထက္ ပိုအဆင့္ျမင့္တဲ့ Stop-lossလုပ္နည္းေတြကို ေနာက္ပိုင္းမွာ ေရးသြားပါမယ္။